2019-2020 eğitim öğretim yılı 8. Sınıf 4. temanın (BİREY ve TOPLUM) DİLİMİZ KUŞATMA ALTINDA adlı metnine ait günlük ders planını sayfa sonundaki linkten indirebilirsiniz.
1. BÖLÜM
Ders : TÜRKÇE
Sınıf : 8
Tema / Metin Adı : BİREY ve TOPLUM / DİLİMİZ KUŞATMA ALTINDA
Konular : Kelime çalışması / Metnin konusu ve ana fikri / Anlatım biçimleri / Cümlenin Ögeleri / Bilgilendirici metin yazma
2. BÖLÜM
KAZANIMLAR
OKUMA
Akıcı Okuma
T.8.3.1. Noktalama işaretlerine dikkat ederek sesli ve sessiz okur.
T.8.3.2. Metni türün özelliklerine uygun biçimde okur.
T.8.3.3. Farklı yazı karakterleri ile yazılmış yazıları okur.
T.8.3.4. Okuma stratejilerini kullanır.
Söz Varlığı
T.8.3.5. Bağlamdan hareketle bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder.
T.8.3.10. Geçiş ve bağlantı ifadelerinin metnin anlamına olan katkısını değerlendirir.
T.8.3.11. Metindeki anlatım biçimlerini belirler.
T.8.3.17. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler.
Anlama
T.8.3.14. Metinle ilgili soruları cevaplar.
T.8.3.15. Metinle ilgili sorular sorar.
T.8.3.16. Metnin konusunu belirler.
KONUŞMA
T.8.2.2. Hazırlıksız konuşma yapar.
T.8.2.3. Konuşma stratejilerini uygular.
Yaratıcı, güdümlü, empati kurma, tartışma, ikna etme ve eleştirel konuşma gibi yöntem ve tekniklerinin kullanılması sağlanır.
T.8.2.4. Konuşmalarında beden dilini etkili bir şekilde kullanır.
T.8.2.5. Kelimeleri anlamlarına uygun kullanır.
T.8.2.6. Konuşmalarında yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş kelimelerin Türkçelerini kullanır.
T.8.2.7. Konuşmalarında uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanır.
YAZMA
T.8.4.2. Bilgilendirici metin yazar.
T.8.4.4. Yazma stratejilerini uygular.
T.8.4.9. Yazılarında anlatım biçimlerini kullanır.
T.8.4.10. Yazdıklarında yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş
T.8.4.13. Yazdıklarının içeriğine uygun başlık belirler.
T.8.4.15. Yazılarında uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanır.
T.8.4.16. Yazdıklarını düzenler.
T.8.4.17. Yazdıklarını paylaşır.
YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
Okuma, bölerek okuma, inceleme, günlük hayatla ilişkilendirme ve günlük hayattan örnekler verme
ARAÇ-GEREÇLER VE KAYNAKÇA
İmla kılavuzu, sözlük, deyimler ve atasözleri sözlüğü, EBA, İnternet, kütüphane…
ÖĞRETME-ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ
Dikkati Çekme
Çevremizde olan yabancı tabelaların fazlalığına öğrencilerin dikkati çekilecek bu konunun neden olduğu hakkında sebepler üzerine konuşulacak.
Güdüleme
Öğrencilere sayfa 130’de yer alan “DİLİMİZ KUŞATMA ALTINDA” metnini işleyeceğimizden bahsedilecek. Bu metinle beraber dilimize giren yabancı sözcüklerin dilimize ne kadar zarar verdiği üzerinde duracağımız söylenecek. Bu yabancı kelimelere olan özentinin kaynağını bulmaya çalışacağız ve dilimizin temizlenmesi için neler yapabileceğimiz konusunda çalışmalar yapacağımız ifade edilecek.
Gözden Geçirme
Türkçesi varken yabancı kelimeler kullanmak ne kadar doğru olduğu tartışılacak.
DERSE GEÇİŞ
- Görsel okuma yapılacak. Metinde anlatılanlar tahmin edilecek. Görseller ile ilgili çevremizden örnekler vermeleri istenecek.
- Metin bir kez sessizce herkes tarafından okunması sağlanacak. Bu esnada bilinmeyen kelimeler tespit edilecek. Metinde bulunan kelimeler tahtaya yazılacak. TDK sözlük akıllı tahtadan açılarak anlamları deftere yazılacak.
- Metin ikinci kez sesli olarak okunacak. Bölerek okuma yöntemi uygulanacak. Bu okuma sonrasında anahtar kelimeler belirlenecek.
- Anahtar Kelimeler : dilimiz, yozlaşmak, televizyon, ulus, kültür
1. Etkinlik
Metinde geçen bazı kelimeler anlamlarından yola çıkarak bulmacaya yerleştirilecek.
1. Dünya milletlerini ekonomi, siyaset ve iletişim bakımlarından birbirine yaklaşmaya ve bir bütün olmaya götürmek, globalleşmek. KÜRESELLEŞMEK
2. Kitapçık. BROŞÜR
3. Çevresini sarmak, çevrelemek, çevirmek, abluka etmek, ablukaya almak, ihata etmek, muhasara etmek. KUŞATMAK
4. Özündeki iyi nitelikleri birtakım dış etkenlerle zamanla yitirmek, soysuzlaşmak, özünden uzaklaşmak, bozulmak, dejenere olmak, tereddi etme. YOZLAŞMAK
5. Bir işin yapılması için harcanan beden ve kafa gücü, zahmet. EMEK
6. Bir düşünceyi kolay hatırlanıp tekrarlanabilir bir biçimde ifade eden kısa, çarpıcı söz, motto. SLOGAN
7. Söyleyiş özelliği. ŞİVE
8. Farsça. ACEMCE
9. Bir işin elden geldiğince iyi olmasına çabalama, özenme, itina, ihtimam. ÖZEN
2. Etkinlik
Metinle ilgili sorular hazırlanıp cevapları yazılacak.
3. Etkinlik
Metnin konusu ve ana fikri bulunacak.
Konu: Türkçenin yozlaşması
Ana Fikir: Ulusumuzu korumak istiyorsak öncelikle dilimizdeki yozlaşmaya engel olmalıyız.
4. Etkinlik
Anlatım biçimleri öğrencilere kavratılacak. Sonra etkinlik yapılacak.
Anlatım Biçimleri
1. Betimleme (Betimleyici Anlatım)
Betimlemede amaç, okuyucunun anlatılanı gözünde, zihninde canlandırmasını sağlamaktır.
Varlıkların okuyucunun gözünde, zihninde canlanacak şekilde ayırt edici nitelikleriyle resim çizer gibi anlatılmasına betimleme (tasvir etme) denir.
Betimlemede gözlem esastır. Gözlemle elde edilen bilgiler açık, sade ve anlaşılır bir dille okuyucunun gözünde canlanacak şekilde anlatılır. Betimlemede yazar, tasvir edeceği varlığı kendi bakış açısına, kendi görüş ve değerlendiriş biçimine göre anlatır, betimlemeye kendi yorumunu katabilir.
“Başımızın üstünde her zaman yeşil, iğne yapraklı dallardan örülü bir çatı var. Dallar öylesine sık ki, güneş ışığı aşağıya süzülemiyor bile. Ormanın içine doğru kilometrelerce uzayıp giden toprak bir yol… Çevredeki çiçeklerin insanı bayıltıcı kokusu ve kuşların tatlı nağmeleri…”
Bu parçada ormanın içindeki bir yerin betimlemesi yapılmıştır. Yazar bunu yaparken kendi yorumunu da katmıştır.
- Betimlemeler insanı konu alabilir. Kişinin dış görünüşünün, fiziksel özelliklerinin (yüzü, gözü, saç rengi, kolları, bacakları, boyu vs.) yanı sıra iç dünyası ve karakter özellikleri (sevdikleri, sevmedikleri, düşündükleri, tepkileri, duyguları, önem verdikleri vs.) de anlatılabilir.
“Kapıda yaşlı bir adam belirdi. Üzerinde biraz eski, açık mavi bir takım elbise vardı. Ceketin üst cebinde üçgen şeklinde kıvrılmış mendil, kravatıyla aynı renkteydi. Yer yer ağarmış saçlarını sol tarafa yatırmış, hâlâ siyahlığını koruyan bıyıklarını üst dudağının üzerini kapatacak şekilde bırakmış. Ayağında yıllar önce gençlerin oldukça rağbet ettiği ucu sivri ucu küt biçimli ayakkabılar vardı.”
2. Öyküleme (Öyküleyici Anlatım)
Tasarlanmış veya yaşanmış bir olayın başkalarına sözle ya da yazıyla anlatıldığı anlatım biçimine öyküleme (hikâye etme) denir.
“Derse geç kalmıştım. Hemen bir taksi tuttum. Taksici beni derse yetiştirmek için biraz hızlı sürdü. Önümüzde giden araç ani fren yapınca ona arkadan çarptık. Bereket, taksici hemen frene basmıştı da çarpışma hafif oldu. Tabiî ben de derse yetişemedim.”
Öyküleme, anlatımı yönüyle betimlemeye benzer. Bu nedenle öyküleme betimsel anlatımla karıştırılabilir.
Öyküleme ile Betimleme Arasındaki Fark
Öykülemede olaylar, kişi veya kişilerin başından belli bir yerde ve belli bir zamanda geçer. Betimlemede ise zaman akış içinde değildir ve kişi veya kişilerin başından geçen herhangi bir olay söz konusu değildir.
Yani betimlemede belli bir zamanda durur nitelikteki eylem veya varlıklar tanıtılır. Öykülemede ise zaman akış halindedir ve olaylar bu akış içinde verilir. Buna fotoğraf ve film örneğini verebiliriz: Fotoğrafta zaman, olay ve varlıklar donmuş durumdadır. İşte betimleme bu donmuş durumun sözcüklere dökülmüş şeklidir. Oysa filmde zaman, olay ve varlıklar hareket halindedir, işte öyküleme de belli bir zaman aralığında geçen olayları anlatan film gibidir.
3. Açıklama (Açıklayıcı Anlatım)
Bilgi vermek amacı ile oluşturulan yazılarda kullanılan anlatım tekniğidir. Bu tür yazılarda amaç okuyucuyu bilgilendirmek, ona bir şeyler öğretmek olduğu için sade ve anlaşılır bir dil kullanılır. Açıklayıcı anlatımda yazar, duygularına yer vermez, nesnel bir anlatım hakimdir.
“Yakup Kadri Karaosmanoğlu edebiyatımızın önde gelen sanatçılarından biridir. Roman, hikâye, anı gibi değişik alanlarda eserler vermiş olan sanatçı daha çok romanları ile tanınmaktadır. Romanlarında önceleri kişisel konuları işleyen sanatçı daha sonra toplumsal konulara yönelmiştir. “Kiralık Konak”ta nesiller arası duygu ve düşünce farklılıklarını işleyen sanatçı, “Yaban” romanında Kurtuluş Savaşı yıllarında köy yaşamını, köylü – aydın çatışmasını işlemiştir.”
4. Tartışma (Tartışmacı Anlatım)
Yazarın kendi doğrularına okuyucuyu inandırmak, onu kendi gibi düşündürmek için kullandığı anlatım tekniğine tartışma denir.
Amaç kendi düşüncesini savunmak, varsa yanlış düşünceyi çürütmek olduğundan yazar, düşüncelerini sanki karşısında okuyucu varmış da onunla konuşuyormuş gibi ele alır. Kendi görüşünü ortaya koyar, karşıt görüşün dayanaksız olduğunu örnekleri ile gösterir.
Bu yöntemde önce eleştirilecek olan düşünce verilir. Yazar, kendi düşüncesinin doğruluğunu, eleştirdiği düşüncenin ise yanlışlığını savunur.
“Bazı bilim adamları yanlış, anlaşılmaz bir Türkçe ile yazıyorlar. Üstelik bunlar, edebiyatçı olmadıklarını ileri sürerek, hoş görülmelerini de istiyorlar. Ama bu, mazeret olamaz. Çünkü bizim onlardan istediğimiz; duygu ve düşüncelerini düzgün bir dille yazmalarıdır. Bunun için de sanatçı olmaya gerek yoktur. Her insan ana dilini hatasız kullanacak ölçüde bilmelidir bence.”
Anneme armağan olarak aldığım cam kavanozu yemek masasının üzerine bıraktım. Annem mutfağa girdi, sandalyeye oturdu ve masanın üzerindeki kavanoza bakmaya başladı. Kavanozun üzerindeki “Senin için” yazısını okuyunca gülümsedi. öyküleyici
Çevre sorunlarının en önemli boyutu bence ekonomidir. Söz gelimi bugün astronotlar için, atık suları içilecek şekilde arıtan bir makine geliştirilmiştir. Bir fabrikanın veya bir otomobilin atmosfere yaydığı tehlikeli maddeleri bugünkü teknolojiyle sıfıra indirebiliriz. Ancak İstanbul gibi bir kentte, çok büyük bir maliyet isteyen bu iş zor görünüyor. tartışmacı
Büyük kubbeli serin divan, bugün daha sakin, daha gölgeliydi. Pencerelerinden süzülen mavi, mor sincap rengi bahar aydınlığı, çinilerinin yeşil derinliklerinde birikiyor, koyulaşıyordu. betimleyici
Saklambaç, en az iki kişiyle oynanır. Öncelikle bir ebe belirlenir. Ebe, duvara yasladığı ön kolu üzerine yüzünü ve gözünü kapatarak önceden belirlenen bir sayıya kadar sayar. Saymaya başladığında da diğer oyuncular saklanır. Ebe saymayı bitirince “Önüm, arkam, sağım, solum sobe; saklanmayan ebe!” diye bağırır ve diğer oyuncuları bulmaya çalışır. Diğer oyuncular ise ebenin korunaksız bıraktığı ebe duvarına “Sobe!” diye bağırarak dokunmaya çalışır. açıklayıcı
5. Etkinlik
Etkinlikte yer alan şiirden esinlenerek konuşma yapmaları istenecek.
6.Etkinlik
Etkinlikte yer alan yabancı kelimelerin Türkçe karşılıkları bulunup yazılacak.
| başlamak | merkez | rahatlamak | e-posta | canlandırma |
| start almak | center | relaks olmak | animasyon | |
| tamam | eğilim | ilişim | tekdüze | nesil |
| okey | trend | link | monoton | jenerasyon |
7.Etkinlik
Etkinlikte yer alan cümlelerin ögeleri bulunacak.
| D | Hepimizin katkısıyla / dilimiz / giderek / yozlaştırılıyor | Özne / Yer T. / Zarf T. / Yüklem | A |
| C | Harfleri / İngilizce telaffuzuyla / dillendirdik. | Özne / Zarf T. / Yüklem | B |
| B | Türkçe sözcükler / İngilizce eklerle / zenginleştiriliyor. | Belirtili Nesne / Zarf T. / Yüklem | C |
| F | Konuştuğumuz, yazdığımız Türkçemizi / sevmiyoruz. | Zarf T. / Özne / Zarf T. / Yüklem | D |
| A | Diziler / bu konuda / âdeta / yarışıyorlar | Özne / Zarf T. / Yer T. / Yüklem | E |
| G | Türk dili; / giderek / benliğinden, özünden / uzaklaşıyor. | Belirtili Nesne / Yüklem | F |
| E | Kişi / mesleğini sevmezse / hayatta / başarılı olamaz. | Özne / Zarf T. / Yer T. / Yüklem | G |
| Özne / Belirtisiz Nesne / Yüklem | H |
8. Etkinlik
Metnimiz ile ilgili etkinlikten yer alan görsellerden yararlanarak bilgilendirici bir metin yazılacak.
3. BÖLÜM
Ölçme-Değerlendirme
7. Etkinlikteki cümlelerin tüm ögelerini belirleyiniz.
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
Okurken yorum yapabilme, problem çözme, düşündüğünü tasarlama, yazarken imla ve noktalamaya diğer derslerde de dikkat etmeleri sağlanır.
Türkçe Öğretmeni
Sefa AVCILAR
23.12.19
Okul Müdürü
2019-2020 eğitim öğretim yılı 8. Sınıf 4. temanın (BİREY ve TOPLUM) DİLİMİZ KUŞATMA ALTINDA adlı metnine ait günlük ders planını buradan indirebilirsiniz.
