8. Sınıf “GÜNDELİK HAYATIMIZDA E-HASTALIKLAR” Metni Günlük Ders Planı (2019-2020)

2019-2020 eğitim öğretim yılı 8. Sınıf 3. temanın (BİLİM ve TEKNOLOJİ) “GÜNDELİK HAYATIMIZDA E-HASTALIKLAR” adlı metnine ait günlük ders planını sayfa sonundaki linkten indirebilirsiniz.

1. BÖLÜM

Ders                                       : TÜRKÇE

Sınıf                                       : 8

Tema / Metin Adı                  : BİLİM ve TEKNOLOJİ / GÜNDELİK HAYATIMIZDA E-HASTALIKLAR

Konular                                : Kelime çalışması / Z kuşağı / Grafik inceleme / Münazara / Görsel yorumlama / Cümlenin ögeleri

2. BÖLÜM                                                                                                                                                

KAZANIMLAR

OKUMA

Akıcı Okuma

T.8.3.1. Noktalama işaretlerine dikkat ederek sesli ve sessiz okur.

T.8.3.2. Metni türün özelliklerine uygun biçimde okur.

T.8.3.3. Farklı yazı karakterleri ile yazılmış yazıları okur.

T.8.3.4. Okuma stratejilerini kullanır.

Söz Varlığı

T.8.3.5. Bağlamdan hareketle bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder.

T.8.3.6. Deyim, atasözü ve özdeyişlerin metne katkısını belirler.

Anlama

T.8.3.12. Görsel ve başlıktan hareketle okuyacağı metnin konusunu tahmin eder.

T.8.3.14. Metinle ilgili soruları cevaplar.

T.8.3.21. Metnin içeriğini yorumlar.

T.8.3.25. Okudukları ile ilgili çıkarımlarda bulunur.

T.8.3.26. Metin türlerini ayırt eder.

T.8.3.27. Görsellerle ilgili soruları cevaplar.

T.8.3.28. Metinde önemli noktaların vurgulanış biçimlerini kavrar.

T.8.3.29. Medya metinlerini analiz eder.

T.8.3.30. Bilgi kaynaklarını etkili bir şekilde kullanır.

T.8.3.31. Bilgi kaynaklarının güvenilirliğini sorgular.

T.8.3.32. Grafik, tablo ve çizelgeyle sunulan bilgileri yorumlar.

KONUŞMA

T.8.2.2. Hazırlıksız konuşma yapar.

T.8.2.3. Konuşma stratejilerini uygular.

Yaratıcı, güdümlü, empati kurma, tartışma, ikna etme ve eleştirel konuşma gibi yöntem ve tekniklerinin kullanılması sağlanır.

T.8.2.4. Konuşmalarında beden dilini etkili bir şekilde kullanır.

T.8.2.5. Kelimeleri anlamlarına uygun kullanır.

T.8.2.6. Konuşmalarında yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş kelimelerin Türkçelerini kullanır.

T.8.2.7. Konuşmalarında uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanır.

YAZMA

T.8.4.2. Bilgilendirici metin yazar.

T.8.4.4. Yazma stratejilerini uygular.

T.8.4.13. Yazdıklarının içeriğine uygun başlık belirler.

T.8.4.15. Yazılarında uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanır.

T.8.4.16. Yazdıklarını düzenler.

T.8.4.17. Yazdıklarını paylaşır.

T.8.4.18. Cümlenin ögelerini ayırt eder.

YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

Okuma, bölerek okuma, inceleme, günlük hayatla ilişkilendirme ve günlük hayattan örnekler verme

ARAÇ-GEREÇLER VE KAYNAKÇA

İmla kılavuzu, sözlük, deyimler ve atasözleri sözlüğü, EBA, İnternet, kütüphane…

ÖĞRETME-ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ

Dikkati Çekme

Öğrenciler teknoloji bağımlılığı hakkında beş dakika tartışması sağlanacak.

Güdüleme

Öğrencilere sayfa 803’de yer alan Bilim ve Teknoloji temasının ilk metni olan “GÜNDELİK HAYATIMIZDA E-HASTALIKLAR” ı işleyeceğimizden bahsedilecek.  Bu metinle beraber teknolojinin faydaları yanında zararlarının da vurgulanması gerektiği öğrencilere iletilecek. Teknoloji ile alakalı yeni hastalıkların neler olduğu öğrenileceği aktarılacak.

Gözden Geçirme

Öğrencilere günlük ne kadar telefon ile zaman geçirdiği sorulacak ve cevapları alınacak.

DERSE GEÇİŞ

1. Görseller incelenecek görsel okuma yapılacak. Metinde anlatılanlar tahmin edilecek.
2. Metnin bir kez sessizce herkes tarafından okunması sağlanacak. Bu esnada bilinmeyen kelimeler tespit edilecek. Metinde bulunan kelimeler tahtaya yazılacak. TDK sözlük akıllı tahtadan açılarak anlamları Türkçe defterine yazılacak.
3. Metin ikinci kez sesli olarak okunacak. Bölerek okuma yöntemi uygulanacak. Bu okuma sonrasında anahtar kelimeler belirlenecek.
4. Anahtar Kelimeler : internet, teknoloji, z kuşağı, dijital bağımlılık, özgüven, dikkat eksikliği, tedavi

1. Etkinlik

Metinde geçen kelimelerin bazıları anlamlarından yola çıkarak bulunacak.

arz etmek: Sunmak.

sosyolojik: Toplum bilimsel.

had safha: İleri evre.

türemek: Oluşmak, ortaya çıkmak, meydana çıkmak.

dijital: Verileri bir ekran üzerinde elektronik olarak gösteren.

asosyal: Sosyal olmayan.

itibar etmek: Saygı göstermek, saymak, değer vermek.

zedelemek: Hafifçe yaralamak.

keza: Aynı biçimde.

bağımlı: Başka bir şeyin istemine, gücüne veya yardımına bağlı olan, özgürlüğü, özerkliği olmayan, tabi.

2. Etkinlik

Metinle ilgili sorular cevaplanacak.

1. Bireyleri, teknoloji bağımlısı durumuna getiren etkenler nelerdir? Açıklayınız.

İnternet teknolojisinin gelişim göstermesi, akıllı telefon ve tablet kullanımının yaygınlaşması bireyleri teknoloji bağımlısı durumuna getiren etkenlerdir.

2. “Dijital bağımlılık” neleri içermektedir? Çevrenizde dijital bağımlılığı olan insanlar var mı?

Teknolojik araç ve uygulamaların günlük yaşantımıza olumsuz etkilerini, internet bağımlılığını, cep telefonu bağımlılığını, sosyal medya bağımlılığını ve dijital oyun bağımlılığını içermektedir. 

3. Dijital çağın en yaygın e-hastalığı nedir? Bu hastalığın sonuçları nelerdir?

Phubbing’dir (fabbing). Bireylerin asosyalleşerek toplumdan kopmasına neden olmaktadır.

4. “Siberkondria” hastalığına yakalananlar neler yapmaktadırlar? Açıklayınız.

Her bir sağlık problemini internetten araştırmakta ve doktorlara itibar etmemektedirler.

5. E-hastalığa yakalanmış kişiler sizce bu hastalıktan nasıl kurtulabilirler? Açıklayınız.

En başta teknolojiyi bir ihtiyaç değil, yardımcı olarak görmelidirler. Hastalıktan kurtulmak için bir süre tüm teknolojik aletlerden uzak durmalıdırlar.

6. Hayalet titreşim hastalığının belirtileri nelerdir? Çevrenizde bu belirtileri gösteren bir tanıdığınız var mı?

…

3. Etkinlik

Metinden çıkarılamayacak ifadeler belirlenecek.

(   ) Teknoloji bağımlılığı en az madde bağımlılığı kadar tehlikelidir.

(   ) E-hastalıklar teknoloji ve sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla ortaya çıkmıştır.

(X) E-hastalıklar kolay tedavi edilir.

(X) E-hastalıklara en çok gençler yakalanır.

(   ) “Akıllı telefon bağımlılığı” bireylerin asosyalleşmesine neden olur.

(X) E-hastalıklarla baş etmek için ailemizden yardım alabiliriz.

4. Etkinlik

Metinde geçen koyu yazılmış kelime ve kelime guruplarının koyu yazılma sebebi öğrencilere sorulacak.

E-hastalıklar, Dijital bağımlılık, phubbing, siberkondria, Elektronik uykusuzluk, fantom, vibrasyon.

Yazı karakterini bu şekilde kullanmanın amacı okuyucunun dikkatini çekmektir. Metinde geçen önemli kelimeler olduğundan koyu yazılmıştır.

5. Etkinlik

Paragrafta yer alan yazarın hangi tür yazılar yazdığı bulunacak.

“Benim gazetede bir köşem vardır. Bu köşemde güncel olayları değerlendirir, sıcağı sıcağına okuyucuya anlatırım. Ayrıntıya girip de okuyucumu yormak istemem çünkü yarın da sonraki gün de karşısında olacağım okuyucumun.”

Yazar fıkra (köşe yazısı) türünde yazılar yazmaktadır.

6.Etkinlik

Grafik yorumlanacak ve ilgili yargıların doğru veya yanlışlığı belirlenecek. 

(Y) 16-74 yaş grubu bireylerde 2016 yılında internet kullanımı bilgisayar kullanımına göre daha azdır.

(Y) 16-74 yaş grubu bireylerde bilgisayar kullanımı 2011 yılında %50’nin üzerindedir.

(D) Grafiğe göre internet erişimi imkânı olan hanelerin oranı son üç yılda artmıştır.

7.Etkinlik

Etkinlikte yer alan e-posta okunacak ve sorular cevaplanacak.

Merhaba Değerli Velilerim,
Yeni teknolojiler özellikle de internet, günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası olarak dünyanın birçok yerinde, hemen her yaştan insanın hayatında yer almaktadır.
Hiç şüphesiz doğru kullanılması hâlinde hayatı oldukça kolaylaştıran internet doğru
kullanılmadığı takdirde bağımlılık yaratabilir. Söz konusu bağımlılık riskini de yeni
teknolojileri hayatının her alanında gören, yeni teknolojilerin yabancısı olmayan çocuklar ve gençler taşımaktadır. Dolayısıyla gençleri teknoloji bağımlılığından koruma
çalışmalarına öncelik verilmelidir.
Sizlerden bu konuda daha dikkatli davranmanızı rica ediyorum. İyi günler.

1. E-postanın içeriğinde hangi sorundan bahsedilmiştir?

Teknoloji bağımlılığı sorununda bahsetmiş.

2. Veliniz e-postadaki bu soruna nasıl bir çözüm bulabilir? Açıklayınız.

…

8.Etkinlik

Etkinlikte öğrenciler iki guruba ayrılacak, yargılarını savunacaklar ve jüriler belirlenecek. Jüriler etkinlikte yer alan değerlendirme formuna uyarak değerlendirme yapacaklar.

9.Etkinlik

Görsel incelenip edinilen bilgiler bir paragraf olarak yazılacak.

10.Etkinlik

Cümlenin temel ögeleri öğrencilere kavratılacak. Sonra etkinlikteki örnek cümleler ögelerine ayrılacak. CÜMLENİN ÖGELERİ

Cümle, bir düşünceyi, bir dileği, bir haberi ya da duyguyu tam olarak anlatan, bir veya birden çok sözcükten oluşmuş anlatım birimidir. Cümle içindeki sözcüklerin tek başlarına ya da diğer sözcüklerle grup oluşturarak yaptıkları göreve de öge denir.
Cümlenin oluşumu için çekimli bir fiil ya da ek fiille çekimlenmiş isim soylu bir sözcük gerekir. Bu iki unsurdan birinin özelliklerine sahip bir sözcük, bir cümleyi oluşturmak için yeterlidir.

Cümlenin öğeleri, temel ögeler, yardımcı ögeler ve ara sözler olmak üzere üç temel grupta incelenir:

1. Temel Ögeler

Bir düşünceyi, bir dilek ya da duyguyu söz veya yazı ile anlatabilmek için en az iki öge gereklidir. Bunlar yüklem ve öznedir. Bunlara cümlenin temel öğeleri denir.

1. Yüklem (Fiil, Eylem)

Cümledeki işi, hareketi, yargıyı bildiren çekimli unsura yüklem denir. Yükleme, cümlede yargı bildiren çekimli öge de diyebiliriz. Yüklem, yukarıda belirttiğimiz gibi, cümlenin temel ögesidir. Yani yüklem olmadan cümle de oluşmaz.

Ben işlerimi zamanında yaparım.
cümlesinde “yapmak” sözcüğü, bir yargı taşıdığı için yüklemdir.

Buradaki evlerin hepsi çok güzeldi.
cümlesinde “güzeldi” sözcüğü bağımsız bir yargıyı sonuca bağladığı için yüklemdir.

Komşu, komşunun külüne muhtaçtır.
cümlesinde ise “muhtaç” ismi, ek eylemin geniş zamanı ile çekimlenerek yüklem görevini üstlenmiştir.

Not: Yüklemi bulmak için herhangi bir soru yoktur. Fiiller ya da isim soylu sözcükler çekimlenerek bu görevi üstlenir. Yüklem bir sözcükten oluşabileceği gibi sözcük grubundan da oluşabilir.

Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır.
cümlesinde “üstündeki kandır” sıfat tamlaması,

Kadın, çocuğunu çok merak ediyordu.
cümlesinde “merak ediyordu” birleşik eylemi,

Babamın çantası, arabanın bagajındaymış.
cümlesinde “arabanın bagajındaymış” isim tamlaması yüklem görevinde kullanılmıştır.

2. Özne

Yüklemin bildirdiği iş, oluş ya da durumu yapan ve­ya cümledeki olanı karşılayan ögeye özne denir. Özne, cümlenin temel öğesidir; ancak her cümlede bulunmak zorunda değildir.

Özne, fiil cümlelerinde işi yapandır. İsim cümlelerin­de bir eylem bulunmadığı için özne, yüklemin bil­dirdiği durumda olandır. Özne, yükleme sorulan “kim, ne?” soruları ile bulunur. Ancak özellikle “ne” sorusu, nesneyi bulmak için de sorulduğundan, özne sorusunu yükleme “yapan kim, olan ne?” biçimlerinde sormamız daha doğru olur.

Çocuklar bahçede neşeyle koşuyor. (koşan kim?/ kim koşuyor?)
cümlesinde “koşma” eylemini gerçekleştiren “çocuk­lar”dır. Bunu yükleme sorduğumuz “koşan kim?” sorusu ile bulabiliyoruz.

Bugün hava çok güzeldi. (güzel olan ne?)
cümlesinde özneyi bulmak için sorumuzu yüklem­le birlikte sorarız: “Güzel olan ne?” Cevap duru­mundaki “hava” sözcüğü özne görevindedir.

 Özne; gerçek özne, gizli özne ve sözde özne olmak üzere üç grupta incelenir:

 Gerçek (Açık) Özne

Yüklemin bildirdiği yargıyı gerçekleştiren ya da yargının konusu olan varlığın cümlede açıkça ifade edildiği öznedir.

Bu konuyu bize Aydın anlatacak. (anlatacak olan kim?/ kim anlatacak?)
cümlesinde “Aydın” öznedir. Çünkü yüklemde bildi­rilen “anlatma” işini yapan durumundadır.

Gizli Özne

Cümlede bir sözcük ola­rak bulunmayan, yüklemin çekiminden anlaşılan öznelere gizli özne denir.

Bu konuyu size anlatacağım. (anlatacak olan kim?/ kim anlatacak?)
cümlesinin yüklemi “anlatacağım” sözüdür. Özneyi bulmak için “anlatacak olan kim?” diye soruyoruz, “Ben” cevabı alıyoruz; ancak bu söz cümlede yok, biz bunu yüklemin bildirdiği şahıstan çıkarıyoruz. Öyleyse bu cümlenin öznesi gizli öznedir.

Dün akşam çok eğlendik. (eğlenen kim? → biz → gizli özne)

Bize soğuk davranıyor. ( soğuk davranan kim? → o → gizli özne)

Sözde Özne

Eylemin kim tarafından yapıldığı belli olmayan cüm­lelerde işten etkilenen unsur özne kabul edilir. Böyle öznelere sözde özne denir.

Bu konu çok iyi anlaşıldı.
cümlesinin yüklemi “anlaşıldı” sözüdür. Özneyi bulmak için “anlaşılan ne?” diye soruyoruz, “Bu konu” cevabı alıyoruz. “Bu konu” sözü burada özneymiş gibi gözükse de aslında işi yapan değil, işten etkilenen konumundadır. “anlaşılma” eyleminin kimin tarafından yapıldığı belli değildir, bu eylem sonucunda “bu konu”nun anlaşıldığı bellidir. Eylemin kimin tarafından yapıldığı belli olmadığı için “bu konu” özne olarak kabul edilmektedir.

 Not: Söz ya da söz öbekleri cümlede özne olabilir. Ad tamlaması, sıfat tamlaması özne olarak kullanıla­bilir.

Uzun boylu, genç biri kapıyı açtı.
cümlesinde “uzun boylu genç biri” sıfat tamlaması özne durumundadır; çünkü “açtı” eylemini yapan kişidir.

Dolabın kapısı kilitliydi..
cümlesinde “dolabın kapısı” belirtili isim tamlaması özne göreviyle kullanılmıştır; çünkü özneyi bul­mak için sorulan “kilitli olan ne” sorusuna “dolabın kapısı” ad tamlaması cevap vermektedir.

Not: Özne yeşil renkle, yüklem mavi renkle gösterilmiştir.

• Bireyler, teknoloji bağımlısı durumuna gelmişlerdir.

• Dijital bağımlılık; internet bağımlılığını, cep telefonu bağımlılığını içermektedir.

• Dinlenme saatleri esnasında bile akıllı telefonlar ile uğraşırlar. (Onlar: gizli özne)

• Birçok kullanıcının yakalandığı bir e-hastalıktır elektronik uykusuzluk.

• Akıllı telefonlarını sürekli elinde tutan kullanıcılar, karşısındaki kişiyi önemsememektedirler.

GELECEK DERSE HAZIRLIK

Gelecek derse hazırlık amaçlı bu kısımda olan görev öğrencilerce araştırılacak.

3. BÖLÜM                                                                                                                                                                                    

Ölçme-Değerlendirme

Aşağıdaki cümlelerin temel ögelerini bulunuz.

Zülal’in baktığı resimler, unutulmaz güzel günlerden hatıraydı.

Tozlanmış rafların içindeki albümü, çok özlediği arkadaşları Sena ve Elif hediye etmişti. 

Dersin Diğer Derslerle İlişkisi

Okurken yorum yapabilme, problem çözme, düşündüğünü tasarlama, yazarken imla ve noktalamaya diğer derslerde de dikkat etmeleri sağlanır.

Türkçe Öğretmeni

Sefa AVCILAR

04.11.19

Okul Müdürü

2019-2020 eğitim öğretim yılı 8. Sınıf 3. temanın (BİLİM ve TEKNOLOJİ) “GÜNDELİK HAYATIMIZDA E-HASTALIKLAR” adlı metnine ait günlük ders planını buradan indirebilirsiniz.