2018-2019 eğitim öğretim yılı 5. Sınıf 7. tema (SAĞLIK ve SPOR) “ANADOLU’NUN CİRİT OYUNLARI” adlı metnin günlük ders planını sayfa sonunda bulunan linkten indirebilirsiniz.
1. BÖLÜM
Ders : TÜRKÇE
Sınıf : 5
Temanın Adı / Metnin Adı : SAĞLIK ve SPOR / ANADOLU’DA CİRİT OYUNLARI
Konu : Cirit Oyunu
Yazım Yanlışları
Çekim Ekleri (Hal Ekleri)
Ses Olayları (Ünsüz Yumuşaması)
2. BÖLÜM
Öğrenci Kazanımları /Hedef ve Davranışlar
OKUMA
Akıcı Okuma
T.5.3.1. Noktalama işaretlerine dikkat ederek sesli ve sessiz okur.
T.5.3.2. Metni türün özelliklerine uygun biçimde okur.
T.5.3.4. Okuma stratejilerini kullanır.
Söz Varlığı
T.5.3.5. Bağlamdan yararlanarak bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder.
T.5.3.6. Deyim ve atasözlerinin metne katkısını belirler.
Anlama
T.5.3.10. Kökleri ve ekleri ayırt eder.
T.5.3.18. Metinle ilgili sorular sorar.
T.5.3.19. Metinle ilgili sorulara cevap verir.
T.5.3.20. Metnin konusunu belirler.
T.5.3.22. Görsellerle ilgili soruları cevaplar.
T.5.3.23. Metinde önemli noktaların vurgulanış biçimlerini kavrar.
T.5.3.26. Metni oluşturan unsurlar arasındaki geçiş ve bağlantı ifadelerinin anlama olan katkısını değerlendirir.
T.5.3.31. Okudukları ile ilgili çıkarımlarda bulunur.
KONUŞMA
T.5.2.1. Hazırlıklı konuşma yapar.
T.5.2.2. Hazırlıksız konuşma yapar.
T.5.2.3. Konuşma stratejilerini uygular.
T.5.2.4. Konuşmalarında beden dilini etkili bir şekilde kullanır.
T.5.2.5. Kelimeleri anlamlarına uygun kullanır.
T.5.2.6. Konuşmalarında uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanır.
T.5.2.7. Konuşmalarında yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş kelimelerin Türkçelerini kullanır.
YAZMA
T.5.4.2. Bilgilendirici metin yazar.
T.5.4.4. Yazma stratejilerini uygular.
T.5.4.5. Büyük harfleri ve noktalama işaretlerini uygun yerlerde kullanır.
T.5.4.6. Bir işin işlem basamaklarını yazar.
T.5.4.7. Yazılarını zenginleştirmek için atasözleri, deyimler ve özdeyişler kullanır.
T.5.4.9. Yazdıklarını düzenler.
T.5.4.11. Yazılarında ses olaylarına uğrayan kelimeleri doğru kullanır.
T.5.4.13. Formları yönergelerine uygun doldurur.
T.5.4.14. Kısa metinler yazar.
T.5.4.16. Yazılarında uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanır.
Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri
Okuma, bölerek okuma, açıklayarak okuma, inceleme, günlük hayatla ilişkilendirme ve günlük hayattan örnekler verme
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça // * Öğretmen * Öğrenci
İmla kılavuzu, sözlük, deyimler ve atasözleri sözlüğü, EBA, İnternet, deyimler, kütüphane…
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Dikkati Çekme
Öğrencilerin dikkatini çekmek için tahtaya “Spor yapmalıyız çünkü ….” diye yazılacak. Cümlenin devamı öğrencilerin fikirleriyle tamamlanacak.
Güdüleme
“Bu hafta yeni temamız “SAĞLIK ve SPOR” adlı 7. temamıza başlıyoruz ve ilk metnimiz sayfa 194’te yer alan “ANADOLU’DA CİRİT OYUNLARI” adlı metin…” diyerek öğrencilerden kitaplarını açmaları istenecek. “Bu metinle beraber geleneksel oyunlarımızdan cirit oyunu hakkında bilgi sahibi olacaklarından bahsedilecek. Bu oyunun tarihi hakkında bilgi edineceklerinin altı çizilecek.
Gözden Geçirme
Öğrencilere atların kültürümüzdeki yeri ve önemi sorulacak.
Derse Geçiş
- Metinle ilgili görseller incelenecek görsel okuma yapılacak.
- Oyunun daha iyi anlaşılması için EBA’ dan yararlanılacak.
- Metnin bir kez sessizce herkes tarafından okunması sağlanacak. Bu esnada bilinmeyen kelimeler tespit edilecek. Bulunan kelimeler tahtaya yazılacak. TDK sözlük akıllı tahtadan açılarak anlamları sözlük defterine beraber yazılacak.
- Metin ikinci kez sesli olarak okunacak. Bölerek okuma yöntemi uygulanacak. Bu okuma sonrasında anahtar kelimeler belirlenecek.
- Anahtar Kelimeler : geleneksel, cirit, oba, hakem, yarışma, atlı, ata sporu, yiğitlik
1. Etkinlik
Metinde geçen kelimeler anlamlarından yola çıkarak tamamlanacak. Üç tanesi ile öğrenciler cümle kuracak.
1. Uygulamalı olarak yapılan askerlik eğitimi. TALİM
2. Göçebelerin konak yeri. OBA
3. At üzerinde sopa ile oynanan bir tür top oyunu. POLO
4. Uzun saplı, sivri demir uçlu silah. MIZRAK
5. Kolaylık ve çabuklukla davranan, atik. ÇEVİK
6. Silah olarak kullanılan ağır topuz. GÜRZ
7. Binek hayvanları yöneltmeye yarayan kayış. DİZGİN
8. Atlı asker. SÜVARİ
9. Silahlardan korunmak için giyilen giysi. ZIRH
10. Belli günlerde yapılan, coşku veren, eğlendirici gösterilerin tümü. ŞENLİK
2. Etkinlik
Metinden yola çıkarak sorular cevaplanacak.
1. Metnin konusu nedir?
Cirit oyunu hakkında bilgiler.
2. Cirit oyununun ortaya çıkışı hakkında bilgi veriniz.
Eski zamanlarda, iki oba arasında kız alma tartışması yaşanır. Tartışma büyür ve savaşmaya kalkarlar. Obanın büyükleri kan dökülmesin diye bu oyunu icat ederler.
3. Siz olsaydınız iki oba arasında çıkan anlaşmazlığı nasıl çözerdiniz?
…
4. Obanın yaşlıları araya girip sorunu çözmeselerdi neler yaşanabilirdi?
…
5. Cirit oyununa hangi kuralları eklemek istersiniz?
…
6. Rakibe atılacak ciritler hangi ağaç türlerinden yapılmaktadır?
Meşe, şimşir, hurma.
7. İyi bir cirit oyuncusu hangi özelliklere sahip olmalıdır?
Çeviklik, iyi binicilik, güçlü atıcılık, cesurluk.
8. Cirit oyunu ile Türklerin askerî başarıları arasında nasıl bir ilişki olabilir?
Bu oyun ile Türkler at üzerindeki savaş tekniklerini geliştirmişlerdir. Böylece düşmana üstünlük sağlamışlardır.
3. Etkinlik
Cirit hakkında verilen bilgilerden doğru ve yanlış olanlar belirlenecek.
– Oyuncular, iki metre uzunluğunda sopalar kullanır.(Y)
– Rakip grupların atları arasında 100-200 metre mesafe bulunur. (D)
– Rakibin atını vuran oyuncu puan kazanır. (Y)
– Cirit oyununun amacı rakibin ciridini ele geçirmektir. (Y)
– Oyuncular, atılan ciritten kaçmak için at üzerinde çeşitli hareketler yaparlar. (D)
– Rakibe en fazla ciridi isabet ettiren taraf oyunu kazanır. (D)
– Cirit, atlar olmadan da oynanabilen bir oyundur. (Y)
– Bugün, yurdumuzun çeşitli bölgelerinde cirit oyunları oynanır. (D)
4. Etkinlik
Dünya Etnospor Konfederasyonu ile ilgili görselden yararlanarak sorular cevaplanacak.
1. Siz, bu festivale katılıyor olsaydınız ziyaret edeceğiniz ilk bölüm neresi olurdu? Niçin?
…
2. Haritada uçak resminin kullanılmasının sebebi ne olabilir?
…
3. Festival alanında eksik olduğunu düşündüğünüz bir bölüm var mı? Alana hangi bölümü eklemek isterdiniz? Niçin?
…
4. Menzil Okçuluğu bölümünden Çarşı Meydanı’na giden en kısa yolu harita üzerinde işaretleyiniz.
…
5. Giriş kapısından en kısa yolu tercih ederek Çarşı Meydanı’na giden birisi aşağıdakilerden hangisini görmüş olamaz?
A) At Meydanı B) Han Çadırı C) Talimhane D) Konser Alanı
6. Festivali ziyaret eden bir kişi aşağıdaki spor faaliyetlerinden hangisini görmüş olamaz?
A) okçuluk B) gülle atma C) güreş D) binicilik
5. Etkinlik
Öğrencilerden cirit oyunu ile ilgili edinmiş oldukları bilgileri arkadaşlarına aktaracak bir konuşma yapmaları istenecek.
6.Etkinlik
Cümlelerde yer alan yazım yanlışları düzeltilerek düzgün olan cümleler ilgili yere yazılacak. Hataların üzerinde durarak gerekli açıklamalar yapılacak defterlere not aldırılacak.
1. Ciritde millî ve geleneksel bir “ata sporu” sayılır.
Cirit de millî ve geleneksel bir “ata sporu” sayılır.
2. Türkler, bu sporu binlerce yıl önce orta asya da başlatmışlar.
Türkler, bu sporu binlerce yıl önce Orta Asya’da başlatmışlar.
3. Kars’ta, erzurum da düzenlenen Şenlik ve Yarışmalarda cirit oyunları başta gelir.
Kars’ta, Erzurum’da düzenlenen şenlik ve yarışmalarda cirit oyunları başta gelir.
4. Cirit Oyununu eski türklerde bir savaş manevrası sayanlarda vardır.
Cirit oyununu eski Türklerde bir savaş manevrası sayanlar da vardır.
5. Türklerin ata sporu olan Cirit Oyunları, Asyada ve avrupada, başka milletleri de etkilemiş.
Türklerin ata sporu olan cirit oyunları, Asya‘da ve Avrupa’da, başka milletleri de etkilemiş.
6. bugünde yurdumuzun çeşitli bölgelerin de cirit oyunları oynanır.
Bugün de yurdumuzun çeşitli bölgelerinde cirit oyunları oynanır.
7.Etkinlik
Çekim eklerinden hal ekleri öğrencilere kavratılacak. Sonrasında etkinlikteki cümleler yapılacak.
HÂL EKLERİ : İsimlere gelerek onların durumlarını bildiren eklerdir. Durum ekleri olarak da adlandırılır.
1. İsmin Yalın Hâli ( Yalın Durumu) : Belirli bir eki yoktur. Hiç ek almayan veya hal ekleri dışındaki ekleri alan isimler yalın haldedir. (Ev, evim, evler..)
2. İsmin -i hâli (Belirtme Durumu) : Ekleri, -ı, -i, -u, -ü ‘dür. (Ev-i, kalem-i)
3. İsmin -e hâli (Yönelme Durumu) : Ekleri -e, -a ‘dır. (Ev-e, okula)
4. İsmin -de hâli (Bulunma, kalma durumu) : Ekleri -de, -da , -te, -ta şeklindedir. (Evde, okulda…)
5. İsmin -den hâli (Çıkma, Ayrılma Durumu) : Ekleri, -den, -dan, -ten, -tan şeklindedir. (Evden, okuldan…)
– Cirit, Selçuklularla birlikte Anadolu’ya gelmiştir.
– Biz, aynı soydan, aynı kökten gelmiş, iki kardeş obayız.
– Buna öteki dizide başka bir atlı karşı çıkar.
– Sopalar; meşe, şimşir, hurma gibi ağaçların dallarından kesilir.
– Cirit oyununun Anadolu’da en azından 900 yıllık bir tarihi vardır.
– Kars’ta ,Erzurum’da düzenlenen şenlik ve yarışmalarda cirit oyunları başta gelir.
– Cirit oyununu, eski Türklerde bir savaş manevrası sayanlar da vardır.
– Anadolu’nun geleneksel sporu cirit unutulmaktan kurtarılmalıdır.
8. Etkinlik
Ünsüz yumuşaması öğrencilere kavratılacak ve sonra etkinlik yapılacak.
ÜNSÜZ YUMUŞAMASI
Süreksiz sessizlerle bitten bir kelime sesliyle başlayan bir ek aldığında sondaki sert sessizler yumuşar.
P ç t k / b c d g ğ
Kitap – ım Kitabım
Ağaç – a ağaca
Yurt – umuz Yurdumuz
Renk – i Rengi
Uyarı: Özel isimlerde yumuşama sadece söyleyişte olur, yazışta olmaz.
Yazılış Söyleniş
Gemlik’e Gemliğe
Zeynep’in Zeynebin
Ahmet’e Ahmede
“Cirit oyununun kaynağı ve çıkışı üzerine çeşitli söylentiler vardır.”
a) Altı çizili kelime ek aldığında nasıl bir ses değişikliği olmuştur?
Evet olmuştur. “k” harfi “ğ” harfine dönüşmüştür.
b) “Kaynak” kelimesinde yaşanan ses değişikliğinde kelimenin aldığı ekin bir etkisi olmuş mudur?
Evet olmuştur.
c) Aşağıdaki cümlelerde, aldığı ekten dolayı ses değişimi olan kelimelerin altını çiziniz.
– Değneğini en çok isabet ettiren taraf galip sayılır.
– Güreş, bir zamanlar “Türk gibi kuvvetli” sözüyle Türk gücünü dünyaya yaymış.
– Cirit oyunu çevikliğin, cesurluğun sembolü olmuştur.
– Cirit sopasının bir ucu kalıncadır.
9. Etkinlik
Öğrenciler sevdikleri bir oyunu etkinlikteki başlıklara uygun olarak tanıtacaklar.
3. BÖLÜM
Ölçme-Değerlendirme
Aşağıdaki sözcükleri ses olaylarına göre inceleyiniz.
Kitaplığı :
Ağacı :
Tokadı :
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
Okurken yorum yapabilme, problem çözme, düşündüğünü tasarlama, yazarken imla ve noktalamaya diğer derslerde de dikkat etmeleri sağlanır.
| Türkçe Öğretmeni | 21.03.19 |
| Sefa AVCILAR | Okul Müdürü |
2018-2019 eğitim öğretim yılı 5. Sınıf 7. tema (SAĞLIK ve SPOR) ilk metni “ANADOLU’NUN CİRİT OYUNLARI” günlük ders planını buradan indirebilirsiniz.
