• Derse Geçiş
Gözden geçirme bölümü cevapları öğrencilerden alındıktan
sonra öğrenciler metni bir kez sessiz okuyacaklar. Metnin sesli okunması sağlanacak. Bölerek okuma
yöntemi uygulanacak. Sınıf üç guruba ayrılacak ve her guruba sırayla;
anahtar kelimeleri, deyimleri ve anlamı bilmediğimiz kelimeleri bulmaları
istenecek. Anahtar
Kelimeler (1. Etkinlikle beraber) : dil, güzel, insan,
tabiat, ses, nefes, hazine, ahenk, TürkçeAnlamını
bilmedikleri kelimeler bulunacak. Anlamlarıyla beraber sözlük defterine
yazılacak.
1. Etkinlik
Bu etkinlikte anahtar kelimeler
anlamlarından yola çıkarak bulunacak.
Teşekkül
Yegane
Müsabaka
Rehavet
Abide
Muktedir
Zarif
Engin
2. Etkinlik
Metinle
ilgili sorular cevaplanacak.
1. Bir dilin güzel olması
hangi şarta bağlıdır?
Bir dilin “güzel” olması, kelimelerinin “ince sesli”lerden teşekkül etmesi ve
“ahenkli” bir söylenişe sahip olmasına bağlıdır.
2. Yazar, metnin son paragrafında
Türkçeyi nasıl tanımlamıştır?
“Asırlardan beri şairlerimiz, yazarlarımız ve milletimizin severek kullandığı
bir zevk ve ahenk abidesi, muazzam ve muhteşem bir karakter ölçüsü, nezaket,
kibarlık ve sezgi hazine” olarak tanımlamıştır.
3. “Vızıldamak, çağlamak,
cıvıldamak” gibi dilimizin güzelliğini yansıtan başka sözcükler biliyor
musunuz?
…
4. “Eskişehir”e “Eskikent”
demek neden doğru değildir? Açıklayınız.
Eskişehir kelimesi dilimize yerleşmiş bir şehir ismidir. Dilimizde
kalıplaşmış birleşik kelimelerin değiştirilmesi uygun değildir.
3. Etkinlik
Bu etkinlikte öğrenciler dilimizin zenginliğini ve güzelliğini anlatan
bir döviz hazırlayacak.
4. Etkinlik
Metnin türünü kavratmak için
cümlelerden uygun olanlar işaretlenecek.
Verilen
düşünceler kanıtlanmıştır. X
Samimi bir dil kullanılmıştır.
Cümleler kısa ve anlaşılırdır. X
Cümleler uzundur.
Güncel bir konu anlatılmıştır.
Bilimsel bir konu anlatılmıştır. X
Olay ağırlıklıdır.
Düşünce ağırlıklıdır. X
Metnin türü
makaledir.
5. Etkinlik
Öğrenciler bu etkinlikte yabancı sözcüklerden oluşan tabelaların Türkçe
yazımı konusunda dükkân sahibini ikna edici bir konuşma hazırlayacaklar.
6.Etkinlik
Cümlelerde zarf tamlayıcıları
bulunacak.
Zarf
Tümleci (Zarf Tamlayıcısı)
Yön, zaman, tarz, sebep, miktar, vasıta
ve şart bildirerek yüklemi tamamlayan ve yükleme sorulan “ne zaman,
nasıl, niçin, niye, neden, ne kadar, ne şekilde?” gibi sorulara
cevap veren söz ya da söz öbekleri cümlede zarf tümleci (zarf tamlayıcısı)
olarak kullanılır.
Örnek
» Batuhan bugün derse gelmedi. (ne zaman
gelmedi?) (zarf tümleci)
cümlesinde yükleme sorulan “ne zaman” sorusuna cevap veren “bugün” sözü zaman
bildiren zarf tümlecidir.
» Tuğçe derslerine çok çalışırdı.
(ne kadar çalışırdı?) (zarf tümleci)
cümlesinde yükleme sorulan “ne kadar” sorusuna cevap veren “çok” sözcüğü
miktar bildiren zarf tümleci görevinde kullanılmıştır.
NOT:Aşağı, yukarı, içeri, dışarı,
ileri, geri vb.” sözcükler, yalın halde kullanıldığında zarf tümlecidir. Ancak
bu sözcükler isimlere eklenen hâl eklerini aldıklarında zarf tümleci olmaz,
cümlenin farklı bir ögesi olur.
Örnek
» Ahmet, dışarıya çıkmıştı. (nereye
çıkmıştı?) (dolaylı tümleç / yer tamlayıcısı)
cümlesinde “Nereye çıkmıştı?” sorusuna cevap veren “dışarıya” sözcüğü “-e”
hal eki aldığı için dolaylı tümleçtir.
İki arkadaş parkta uzun uzun konuştular.
Soru: Nasıl konuştular?
Onu görmek için beklemiştik.
Soru: Niçin beklemiştik?
Biz akşamki uçakla İzmir’e gideceğiz.
Soru: Nereye gideceğiz?
Kitap okumayı çok seviyorum.
Soru: Ne kadar seviyorum?
Az önce evden ayrıldı.
Soru: Ne zaman ayrıldı?
7.Etkinlik
Cümlelere zarf tamlayıcıları eklenecek.
Arkadaşım şiir
ezberlemeyi seviyor.
Arkadaşım şiir ezberlemeyi çok seviyor.
Buradaki eski günlerimi
hatırlarım.
Buradaki eski günlerimi her
zaman hatırlarım.
Bütün çalışmalarımı
incelemiş.
Bütün çalışmalarımı detaylıca incelemiş.
Çocuk çevresindekilere
gülümsüyordu.
Çocuk çevresindekilere bakarak gülümsüyordu.
Sepeti çekebilirsiniz.
Sepeti yukarı çekebilirsiniz.
8. Etkinlik
Etkinlikte boş bırakılan yerlere kelimelerin Türkçe karşılıkları
yazılacak.
ARIYORUM
(…)
Dükkânın store, bakkalının market, torbasının poşet;
Mağazanın süper, hiper, gros market;
Ucuzluğun damping olduğuna kananınız var mı?
(…)
Büyüğün mega, küçüğün mikro, sonun final;
Özlemin, hasretin nostalji olduğunu öğreneniniz
var mı?
İş hanımızı plaza, bedestenimizi
galleria;
Sergi
yerlerimizi center room, showroom;
Büyük şehirlerimizi, megakent diye gezeniniz
var mı?
(…)
İki katlı
evinizi dubleks,
üç katlı komşu evini tripleks,
Köşklerimizi villa, eşiğimizi
antre;
Bahçe çiçeklerini flora diye koklayanınız var
mı?
Sevimlinin sempatik, sevimsizin antipatik;
(…)
Mesireyi, kır gezintisini picnic;
Bilgisayarı computer, hava yastığını air-bag;
Pekâlâ’yı, olur’u okey diye söyleyeniniz var
mı?
Çarpıcı,
önemli haberler flash haber;
Yaşa, var ol sevinçleri oley oley;
Yıldızları star diye
seyredeniniz var mı?
(…)
Yusuf YANÇ
B kısmında
atasözü ve deyimler ile ilgili karikatürdeki balonlar doldurulacak.
>> Gelecek derse hazırlık olarak öğrencilerden Reşat Nuri
GÜNTEKİN’ in Çalıkuşu romanını araştırmaları istenecek.
|
