2019-2020 eğitim öğretim yılı 8. Sınıf Türkçe dersi 5. temanın (ZAMAN ve MEKAN) ilk metni olan “ TÜRKİYE ” adlı metne ait günlük ders planını sayfa sonundaki linkten indirebilirsiniz.
1. BÖLÜM
Ders : TÜRKÇE
Sınıf : 8
Tema / Metin Adı : ZAMAN VE MEKAN / TÜRKİYE
Konular : Kelime çalışması / Ana duygu ve tema / Söz sanatları / Akran değerlendirme formu / Cümlede çatı / Şiir yazma
2. BÖLÜM
KAZANIMLAR
OKUMA
Akıcı Okuma
T.8.3.1. Noktalama işaretlerine dikkat ederek sesli ve sessiz okur.
T.8.3.2. Metni türün özelliklerine uygun biçimde okur.
T.8.3.4. Okuma stratejilerini kullanır.
Söz Varlığı
T.8.3.5. Bağlamdan hareketle bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder.
T.8.3.7. Metindeki söz sanatlarını tespit eder.
Anlama
T.8.3.14. Metinle ilgili soruları cevaplar.
T.8.3.16. Metnin konusunu belirler.
T.8.3.17. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler.
T.8.3.25. Okudukları ile ilgili çıkarımlarda bulunur.
KONUŞMA
T.8.2.1. Hazırlıklı konuşma yapar.
T.8.2.3. Konuşma stratejilerini uygular.
T.8.2.4. Konuşmalarında beden dilini etkili bir şekilde kullanır.
T.8.2.5. Kelimeleri anlamlarına uygun kullanır.
T.8.2.6. Konuşmalarında yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş kelimelerin Türkçelerini kullanır.
T.8.2.7. Konuşmalarında uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanır.
YAZMA
T.8.4.1. Şiir yazar.
T.8.4.4. Yazma stratejilerini uygular.
T.8.4.13. Yazdıklarının içeriğine uygun başlık belirler.
T.8.4.16. Yazdıklarını düzenler.
T.8.4.17. Yazdıklarını paylaşır.
T.8.4.20. Fiillerin çatı özelliklerinin anlama olan katkısını kavrar.
YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
Okuma, ahenkli okuma, inceleme, günlük hayatla ilişkilendirme ve günlük hayattan örnekler verme
ARAÇ-GEREÇLER VE KAYNAKÇA
İmla kılavuzu, sözlük, deyimler ve atasözleri sözlüğü, EBA, İnternet, kütüphane…
ÖĞRETME-ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ
Dikkati Çekme
Bursa’da bulunan tarihi eserler ve doğal güzellikler hakkında öğrencilerimizin bilgilerini paylaşması istenecek. Gidip gördükleri yerleri kısaca anlatmaları istenecek.
Güdüleme
Öğrencilere sayfa 156’da yer alan Attila İLHAN’ ın kaleme aldığı “TÜRKİYE” adlı şiiri işleyeceğimizden bahsedilecek. Bu metinle ülkemizin özelliklerine, güzelliklerine bir şair gözüyle bakacağımız vurgulanacak.
Gözden Geçirme
Öğrencilerden Türkiye’nin farklı hangi şehirlerini gezdikleri sorulacak.
DERSE GEÇİŞ
- Metnin görsellerinden yola çıkarak görsel okuma yapılacak.
- Şiir bir kez sessizce herkes tarafından okunması sağlanacak. Bu esnada bilinmeyen kelimeler tespit edilecek. Şiirde bulunan kelimeler tahtaya yazılacak. TDK sözlük akıllı tahtadan açılarak anlamları deftere yazılacak.
- Şiir ikinci kez sesli olarak okunacak. Ahenkli okuma yöntemi uygulanacak. Bu okuma sonrasında anahtar kelimeler belirlenecek. Şiir türü hakkında öğrencilere bilgi verilecek.
- Anahtar Kelimeler : Türkiye, dağlar, bereket, ev bark, hürriyet, Anadolu, memleket
1. Etkinlik
Metinde geçen kelimelerin anlamları tahmin edilecek sonrasında sözlükten anlamalarına bakılacak.
1. bağrı yanık: Çok dert, acı, sıkıntı çekmiş, bağrı kara
2. gür: Bol ve güçlü olarak çıkan veya fışkıran
3. mavzer: Atış hızı dakikada ortalama altı mermi olan ve orduda kullanılan bir tüfek tipi
4. oba: Göçebelerin konak yeri
5. ferik elması: Bir tür gevrek elma
6. çevre: Sırma işlemeli, yöre motifli mendil
7. harman: Biçildikten sonra tahıl demetlerinin üzerinden düven geçirilerek tanelerin başaklarından ayrılması işi
8. neftî: Siyaha yakın koyu yeşil renk
2. Etkinlik
Şiirden hareketle sorular cevaplanacak.
1. Şiirde Türkiye’nin hangi doğal mekânlarından bahsedilmiştir? Bildiğiniz başka doğal mekânlar varsa arkadaşlarınıza tanıtınız.
Şiirde Türkiye’nin, yaylalarından, ormanlarından ve dağlarından bahsedilmiştir.
2. “Türkiye, Türkiye çok gülmüş, çok ağlamış, Sabırlı, bağrı yanık insanlar memleketi.” dizelerinden anladıklarınızı açıklayınız.
…
3. Şiirde Türkiye’de yetişen hangi ürünlerin adı geçiyor? Yörenizde yetişen, ülke ekonomisine katkısı olan ürünler nelerdir? Bu ürünler ile ilgili bilgi veriniz.
Şiirde Türkiye’de yetişen Ferik elması, kavun, karpuz, dut, kayısı, fındık, ceviz ve badem ürünlerinin adı geçiyor.
4. Şiirde hangi şehirler hangi özellikleriyle verilmiştir?
Şiirde, Sahiliyle Mersin, yaylaları ile Konya, yolları ile Adana, Maraş, Urfa, Bursa, kış mevsimi ile Ardahan, Erzincan, camileri ile İstanbul şehirleri verilmiştir.
5. Şiir, üzerinizde nasıl bir etki bıraktı? Yazınız.
…
3. Etkinlik
Şiirin teması ve ana duygusu belirlenecek.
Konu : Türkiye
Ana Duygu: Türkiye’ye duyulan hayranlık
4. Etkinlik
Metinde geçen söz sanatları belirlenecek.
Benzetme
Bulut gibi köpürmüş topraktan bereketi,
Bir şarkı gibi dağdan denize yürümüş.
Batan güneş gibi bakır taşkömürü
Ve göğe kılıç gibi çekmiş minarelerini
Aladağlar, Toroslar dev gibi gövden,
Kişileştirme
Pehlivan dağlarında şafaklar büyümüş
Ve rüzgâra vermiş saçlarını nefti ormanlar
Şehirler padişahı canım İstanbul.
Karşıtlık
Türkiye, Türkiye çok gülmüş, çok ağlamış,
5. Etkinlik
Gelecek derse hazırlık kısmında araştırmayı yapan öğrencilere yönelik sunum sonrasında bu etkinlikte yer alan akran değerlendirme forumun dolduracaklar.
6.Etkinlik
Fiilde çatı konusu öğrencilere kavratılacak. Sonrasında özne- yüklem ilişkisine göre cümlelerin çatıları bulunacak.
FİİL ÇATISI
1. NESNELERİNE GÖRE FİİLLER
- Geçişli Fiiller: Nesne alan, yükleme sorulan “ne, neyi, kimi” sorularına cevap veren fiillerdir.
- İpucu: Bir fiilin başına “onu” sözcüğünü getirip okuyabiliyorsak, o fiil nesne alabiliyordur, geçişlidir. Annemi çok seviyorum. / Bu haberi gazetede okumuştum.
Görmek / saklamak / bağlamak
Uyarı: Fiilimizin geçişli olması için ille de cümle içersinde nesne almış olmasına gerek yoktur. Nesne alabiliyor olması yeterlidir.
Sabahtan beri durakta bekliyorum. / Ben de çok özledim.
- Geçişsiz Fiiller: Nesne alamayan fiiller geçişsizdir. Bu fiiller “onu” sözcüğüyle okunamaz.
Çok sevdiği kedisi kayboldu. / Küçük çocuk durmadan ağlıyordu.
Beklediğimiz haber nihayet geldi. / uyumak / gülmek / oturmak
- Oldurgan Fiiller: Geçişsiz fiillerin “-()r, -t, -tir” eklerini alarak geçişli duruma gelmesine oldurgan fiil denir.
Bütün gün ağladı. (geçişsiz) Anlattıklarıyla hepimizi ağlattı. (oldurgan)
İnsanlar gülüyor. (geçişsiz) İnsanları güldürdü. (oldurgan) Pişmek pişirmek
Başlamak başlatmak
Uyanmak uyandırmak
ç. Ettirgen Fiiller: Geçişli eylemlere “-t, -()r, -tir” ekleri getirilerek bunların geçişlilik dereceleri arttırılır. Geçişlilik derecesi arttırılmış eylemlere ettirgen eylem denir. Ettirgen eylemlerin yüklem olduğu cümlelerde özne işi kendisi yapmaz, başkasına yaptırır.
Saçlarını kesti. (geçişli) Saçlarını kestirdi. (ettirgen) Yemekten sonra su içti. (geçişli) Çocuğa su içirdi. (ettirgen)
Okumak okutmak
Yazmak yazdırmak
2. ÖZNELERİNE GÖRE FİİLLER
- Etken Fiiller: Öznesi belli olan eylemler etkendir. Bir cümlede eylemin kim tarafından yapıldığı belli ise
etken çatılı eylem denir. Cümlede gizli özne olsa da fiil etkendir.
Öğrenciler bayramda sınıflarını süslediler. / Sıcakta kaldığı için çocuk terlemiş. Ö. Y. Ö. Y.
Bütün şiirlerini aynı kitapta topladı. (gizli özne: o)
Y.
- Edilgen Fiiller: Öznesi belli olmayan eylemler edilgen çatılıdır. Gerçek özne almaz. Sözde özne alır. Edilgen çatılı fiiller “-l, –n” çatı eklerini alır.
Hırsızlar sonunda yakalandı. / Seyirciler taşkınlık yapmamaları için uyarıldı.
S.Ö. Y. S.Ö. Y.
Uyarı: Tabiat olayları edilgen olarak algılansalar bile etken olarak değerlendirilir. Kuraklıktan gölün suyu çekildi. / Yine yeşillendi fındık dalları.
G.Ö. Y. Y. G.Ö.
- Dönüşlü Fiiller: Öznenin yaptığı iş kendi üzerine dönüyorsa, özne işi hem yapıyor hem de yaptığı işten etkileniyorsa bu tür fiillere dönüşlü fiil denir. Fiil “-n, -ı” eklerinden birini alır.
Bizi görünce sevindi. / Düğüne giderken aynanın karşısında süslendi. Oğlunun ölümüne kadın çok üzüldü. / giyindi / hazırlandı
Uyarı: Edilgen fiillerle dönüşlü fiiller birbirine karıştırılmamalıdır.
Bebeğin saçları bir güzel tarandı. (Edilgen fiil) Gül, sabahleyin güzelce tarandı. (Dönüşlü fiil)
Araba güzelce yıkandı. (Edilgen fiil)
Akşam önce kardeşim yıkandı. (Dönüşlü fiil)
ç. İşteş Fiiller: Anlatılan işin birden fazla özne tarafından, birlikte veya karşılıklı yapıldığını gösteren fiillere işteş fiil denir. İşteş eylemler etken eylemlerden “-()ş” ekiyle türetilir.
Uzun süre bakıştılar. (karşılıklı)
Bu konuyu uzun süre tartıştılar. (karşılıklı)
Akşam kendi aramızda dertleştik, ağlaştık, gülüştük. (Birlikte)
- Dikkat: Bazı fiiller –()ş eki almadıkları halde anlamca işteşlik özelliği gösterebilir.
İki eski dost sonunda barıştı.
Koca Yusuf Amerika’da bile güreşmişti. Hayatım boyunca bilgisizlikle savaştı
7.Etkinlik
Görsellerden faydalanarak öğrencilerin şiir yazmaları istenecek.
3. BÖLÜM
Ölçme-Değerlendirme
Aşağıdaki cümleleri özne-yüklem ilişkisine göre inceleyiniz.
Bu yıl tatilin çoğunu Ankara’da geçirildi.
Henüz soruyu doğru yapan çıkmadı.
Akşehir’e yılın ilk karı 06 Aralık’ta düştü.
Sınavda bir soruya takılmak epey zaman kaybettirdi.
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
Okurken yorum yapabilme, problem çözme, düşündüğünü tasarlama, yazarken imla ve noktalamaya diğer derslerde de dikkat etmeleri sağlanır.
Türkçe Öğretmeni
Sefa AVCILAR
10.02.20
Okul Müdürü
2019-2020 eğitim öğretim yılı 8. Sınıf Türkçe dersi 5. temanın (ZAMAN ve MEKAN) ilk metni olan “ TÜRKİYE ” adlı metne ait günlük ders planını buradan indirebilirsiniz.
