2018-2019 eğitim öğretim yılı 5. Sınıf 8. tema (DOĞA ve EVREN), “REÇETE” adlı metnin günlük ders planını buradan indirebilirsiniz.
1. BÖLÜM
Ders : TÜRKÇE
Sınıf : 5
Temanın Adı / Metnin Adı : DOĞA ve EVREN / REÇETE
Konu : Eş Anlamlı ve Zıt Anlamlı Kelimeler
Metin Karşılaştırma
Yorum Yapma
Ses Olayları
Hikaye Tamamlama
2. BÖLÜM
Öğrenci Kazanımları /Hedef ve Davranışlar
OKUMA
Akıcı Okuma
T.5.3.1. Noktalama işaretlerine dikkat ederek sesli ve sessiz okur.
T.5.3.2. Metni türün özelliklerine uygun biçimde okur.
T.5.3.4. Okuma stratejilerini kullanır.
Söz Varlığı
T.5.3.5. Bağlamdan yararlanarak bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder.
T.5.3.6. Deyim ve atasözlerinin metne katkısını belirler.
T.5.3.7. Kelimelerin eş anlamlılarını bulur.
T.5.3.8. Kelimelerin zıt anlamlılarını bulur.
Anlama
T.5.3.12. Metin türlerini ayırt eder.
T.5.3.14. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler.
T.5.3.18. Metinle ilgili sorular sorar.
T.5.3.19. Metinle ilgili sorulara cevap verir.
T.5.3.21. Görsellerden ve başlıktan hareketle okuyacağı metnin konusunu tahmin eder.
T.5.3.22. Görsellerle ilgili soruları cevaplar.
T.5.3.26. Metni oluşturan unsurlar arasındaki geçiş ve bağlantı ifadelerinin anlama olan katkısını değerlendirir.
KONUŞMA
T.5.2.1. Hazırlıklı konuşma yapar.
T.5.2.2. Hazırlıksız konuşma yapar.
T.5.2.3. Konuşma stratejilerini uygular.
T.5.2.4. Konuşmalarında beden dilini etkili bir şekilde kullanır.
T.5.2.6. Konuşmalarında uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanır.
YAZMA
T.5.4.3. Hikâye edici metin yazar.
T.5.4.4. Yazma stratejilerini uygular.
T.5.4.5. Büyük harfleri ve noktalama işaretlerini uygun yerlerde kullanır.
T.5.4.7. Yazılarını zenginleştirmek için atasözleri, deyimler ve özdeyişler kullanır.
T.5.4.9. Yazdıklarını düzenler.
T.5.4.11. Yazılarında ses olaylarına uğrayan kelimeleri doğru kullanır.
T.5.4.12. Yazdıklarında yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş kelimelerin Türkçelerini kullanır.
Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri
Okuma, bölerek okuma, açıklayarak okuma, inceleme, günlük hayatla ilişkilendirme ve günlük hayattan örnekler verme
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça // * Öğretmen * Öğrenci
İmla kılavuzu, sözlük, deyimler ve atasözleri sözlüğü, EBA, İnternet, deyimler, kütüphane…
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Dikkati Çekme
Öğrencilere havaların artık ısındığından, iyice doğanın kendine geldiğinden bahsedilecek (Ders bahçede dahi işlenebilir). Her ilk bahar doğanın bir değişim ve yenilenmeye girdiği öğrencilere anlatılacak.
Güdüleme
Öğrencilere “Bu hafta “DOĞA ve EVREN” adlı 8. temamızın ikinci metni, sayfa 228’de yer alan “REÇETE” adlı metni işleyeceğiz” diyerek öğrencilerden kitaplarını açmaları istenecek. “Bu metinle beraber yazarımız Mustafa KUTLU’ dan harika bir reçete alacağız. Hatta uygulayabilirsek mutlu bireyler olacağız.” diyerek bölüm tamamlanacak.
Gözden Geçirme
“Günümüzde doğa ve insan ilişkisi nasıldır?” sorusu sorularak öğrencilerin cevapları alınacak. Kısa bir tartışma ortamı oluşturulacak.
Derse Geçiş
- Metinle ilgili görseller incelenecek görsel okuma yapılacak.
- Metnin bir kez sessizce herkes tarafından okunması sağlanacak. Bu esnada bilinmeyen kelimeler tespit edilecek. Bulunan kelimeler tahtaya yazılacak. TDK sözlük akıllı tahtadan açılarak anlamları sözlük defterine beraber yazılacak.
- Metin ikinci kez sesli olarak okunacak. Bölerek okuma yöntemi uygulanacak. Bu okuma sonrasında anahtar kelimeler belirlenecek.
- Anahtar Kelimeler : şehir, hazırlık, kırlar, kuşlar, dere şırıltısı, gül, kainat, manevi gıda, nefes almak
1. Etkinlik
Okuma esnasında belirledikleri ve sözlük defterine kaydettikleri anlamını bilmedikleri kelimeleri bu etkinliğe tekrar yazacaklar.
2. Etkinlik
Metinden yola çıkarak sorular cevaplanacak.
1. Mevsimlere göre hazırlıklar nasıl yapılır? Sizin çevrenizde de mevsimlere göre hazırlıklar yapılır mı?
Kış mevsimi için, kışın bulamayacağımız sebzelerden turşu ve konserve, meyvelerden reçel, komposto vs. yapılır. Soğuk havalar için odun, kömür hazırlanır. Bacalar temizlenir. Çatılar aktarılır. Yaz mevsimi için de kışın yapılamayan işler için hazırlıklar yapılır.
2. Metinde geçen “Şöööyle ufka doğru bakınız, ‘ufuk turu’ denilen şey ne imiş anlayınız.” cümlesinde yazarın bahsettiği “ufuk turu” ne demektir?
Ufku izlemek, ufukta olan manzarayı uzun uzun seyretmek.
3. Yazara göre metinde, doğada vakit geçirildiği takdirde insanın içindeki tüm dertlerden ve sıkıntılardan kurtulacağı anlatılmaktadır. Yazarın bu düşüncesine katılıyor musunuz? Neden?
…
4. Yazarın, insanın kendisini yenilemesi için verdiği reçeteyi kısaca anlatınız.
Kırlardan bazı otlar toplamak, otlara sırtüstü uzanmak, doğadaki sesleri dinlemek, derelerde, pınarlarda temizlenmek, yüksek bir tepeden ufku seyretmek, keçi sütü içmek, çiçek toplayı kurutmak, gül koklamak, dostları ve hastaları ziyaret etmek.
5. Metinde geçen “maneviyat gıdaları” sözünü yorumlayınız.
…
3. Etkinlik
Eş ve zıt anlamlı kelimeler yan kısımdaki kelimelerle eşleştirilecek.
[3] doğa
[7]
rüzgar
[ ] ev
[6] pis
[5] tür
[2] yer
[4] bayat
[8]
yukarı
[1] okul
[ ] bahçe
4. Etkinlik
Akıllı tahtadan Barış Manço’nun “Nane Limon Kabuğu” şarkısı dinlenecek. Sonra sorular cevaplanacak.
“Nane Limon Kabuğu” şarkısında geçen tarifte neler bulunduğunu yazınız.
Nane, limon, zencefil, hatmi çiçeği, çörek otu, tarçın,
“Nane Limon Kabuğu” şarkısıyla “Reçete” metni arasında nasıl bir benzerlik vardır?
Nane limon kabuğu şarkısında kış aylarında hastalanınca kullanacağımız bir tarif verilmektedir. Reçete metninde de insanın ruh sağlığı için bir reçete verilmektedir.
5. Etkinlik
Yazarın reçete yazma sebebine katılıp katılmadıkları sorgulanacak. Önce yorumları sözlü olarak alınacak sonra bunları ilgili yere yazmaları istenecek
6.Etkinlik
Koyu yazılan kelimelerdeki ses olayları belirlenecek.
Ünsüz Sertleşmesi (Ünsüz Benzeşmesi)
Türkçede sert ünsüzle biten bir sözcüğe yumuşak ünsüzlerden “c, d, g” ile başlayan bir ek geldiğinde, ekin başındaki ünsüz değişerek sertleşir. Bu ses özelliğine ünsüz uyumu, ünsüz sertleşmesi veya ünsüz benzeşmesi denir. Bu ses olayına ünsüz benzeşmesi denmesinin sebebi, kelime sonundaki sert ünsüzün, yanına gelen yumuşak ünsüzü kendine benzetmesidir.
Sert Ünsüzler: ç, f, h, k, p, s, ş, t (Sert sessizleri FıSTıKÇı ŞaHaP olarak kodlayabiliriz.)
Yumuşak Ünsüzler: c, d, g, b, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z
yavaş – ca →
yavaş – ça
unut – gan → unut – kan
Fatih’ten bisikletini istemişti.
Irmaktan yavaşça geçmişti.
Bitkiler ışığını güneşten alır.
Ünsüz Yumuşaması
Türkçede sert ünsüzlerden “p – ç – t – k” biten bir sözcüğe ünlü ile başlayan bir ekgetirildiğinde, bu sözcüğün sonundaki ünsüz yumuşayarak “b – c – d – g”ye dönüşür. Bu kurala ünsüz değişimi ya da ünsüz yumuşaması denir.
ağaç –
ı → ağacı
kağıt – ı
→ kağıdı
çocuk – u
→ çocuğu
Ünlü Düşmesi
Son hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü) bulunan kelimeler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında son hecedeki dar ünlü düşer. Bu olaya sesli (ünlü) düşmesi denir. Sözcükte bir ünlünün düşmesi bir hecenin eksilmesine neden olduğundan ünlü düşmesi, hece düşmesi olarak da adlandırılır.
karın – ı → karnı
beyin – imiz → beynimiz
» oğul – u → oğlu
» gönül – e → gönle
Ünlü Daralması
Türkçede “a – e” geniş ünlüleri ile biten fillere “-yor” eki getirildiğinde, fiilin sonundaki geniş ünlüler daralarak “ı – i – u – ü” dar ünlülerine dönüşür. Bu kurala ünlü daralması denir.
Ünlü daralmasında;
a ünlüsü → ı veya u ünlüsüne,
e ünlüsü → i veya ü ünlüsüne dönüşerek daralır.
başla –yor → başlıyor
gülme – yor →
gülmüyor
susma
– yor →
susmuyor
İlk mektepte okuduk, biliyoruz. Ünsüz Benzeşmesi
Şimdi hâlâ okutuluyor mu bilmiyorum; mesela “sobalarımızı ve turşularımızı kurarız, babam kömür alır, annem hırka örer vb.” diye. Ünlü Daralması
Kırlara çıkınız, kuzukulağı, yemlik, madımak toplayınız. Ünsüz Yumuşaması
Şöööyle ufka doğru bakınız, “ufuk turu” denilen şey ne imiş anlayınız. Ünlü Düşmesi
7.Etkinlik
Serim kısmı verilen hikayenin düğüm ve çözüm kısımlarını öğrenciler tamamlayacak. Hikayeye uygun başlık eklemeleri hatırlatılacak.
3. BÖLÜM
Ölçme-Değerlendirme
7. Kelimelerdeki ses olaylarını bulunuz.
kabuğu
bekliyor
omzunda
soğuğa
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
Okurken yorum yapabilme, problem çözme, düşündüğünü tasarlama, yazarken imla ve noktalamaya diğer derslerde de dikkat etmeleri sağlanır.
| Türkçe Öğretmeni | 29.04.19 |
| Sefa AVCILAR | Okul Müdürü |
2018-2019 eğitim öğretim yılı 5. Sınıf 8. tema (DOĞA ve EVREN), “REÇETE” adlı metnin günlük ders planını buradan indirebilirsiniz.
