5. Sınıf “MUSTAFA KEMAL’İN KAĞNISI” Metni Günlük Ders Planı (2019-2020)

2019-2020 eğitim öğretim yılı 5. Sınıf 2. temanın (MİLLİ MÜCADELE ve ATATÜRK) MUSTAFA KEMAL’İN KAĞNISI adlı metnine ait günlük ders planını sayfa sonundaki linkten indirebilirsiniz.

1. BÖLÜM

Ders                                       : TÜRKÇE

Tema / Metnin Adı                : MİLLİ MÜCADELE VE ATATÜRK / MUSTAFA KEMAL’İN KAĞNISI

Sınıf                                       : 5

Konu                                     : Kelime çalışmaları / Kavram haritası / Eş anlamlı kelimeler / Söz sanatları (Kişileştirme) / Görsel okuma / Soru işareti / Öyküleyici metin yazma

2. BÖLÜM                                                                                                                                                

KAZANIMLAR

OKUMA

Akıcı Okuma

T.5.3.1. Noktalama işaretlerine dikkat ederek sesli ve sessiz okur.

T.5.3.2. Metni türün özelliklerine uygun biçimde okur.

T.5.3.4. Okuma stratejilerini kullanır.

Söz Varlığı

T.5.3.5. Bağlamdan yararlanarak bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder.

T.5.3.7. Kelimelerin eş anlamlılarını bulur.

Anlama

T.5.3.12. Metin türlerini ayırt eder.

T.5.3.14. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler.

T.5.3.18. Metinle ilgili sorular sorar.

T.5.3.19. Metinle ilgili sorulara cevap verir.

T.5.3.21. Görsellerden ve başlıktan hareketle okuyacağı metnin konusunu tahmin eder.

T.5.3.22. Görsellerle ilgili soruları cevaplar.

T.5.3.26. Metni oluşturan unsurlar arasındaki geçiş ve bağlantı ifadelerinin anlama olan katkısını değerlendirir.

T.5.3.32. Metindeki söz sanatlarını tespit eder.

KONUŞMA

T.5.2.2. Hazırlıksız konuşma yapar.

T.5.2.3. Konuşma stratejilerini uygular.

T.5.2.4. Konuşmalarında beden dilini etkili bir şekilde kullanır.          

T.5.2.5. Kelimeleri anlamlarına uygun kullanır.

T.5.2.6. Konuşmalarında uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanır.  

YAZMA

T.5.4.3. Hikâye edici metin yazar.

T.5.4.4. Yazma stratejilerini uygular.

T.5.4.5. Noktalama işaretlerini uygun yerlerde kullanır.

T.5.4.7. Yazılarını zenginleştirmek için atasözleri, deyimler ve özdeyişler kullanır.

T.5.4.9. Yazdıklarını düzenler.

T.5.4.10. Yazdıklarını paylaşır.

T.5.4.12. Yazdıklarında yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş kelimelerin Türkçelerini kullanır.

T.5.4.14. Kısa metinler yazar.

T.5.4.15. Yazdıklarının içeriğine uygun başlık belirler.

T.5.4.16. Yazılarında uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanır.

YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

Okuma, noktalama işaretlerine uygun okuma, bölerek okuma, inceleme, günlük hayatla ilişkilendirme ve günlük hayattan örnekler verme

ARAÇ-GEREÇLER VE KAYNAKÇA

İmla kılavuzu, sözlük, deyimler ve atasözleri sözlüğü, EBA, İnternet, kütüphane, öğrencilerin yaşantıları

ÖĞRETME-ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ

Dikkati Çekme

Öğrencilere kağnı nedir sorusu sorularak dikkatleri çekilecek. Daha sonra fikir yürüttükten sonra “Okulumuzda bir adet kağnı var hiç dikkat edeniniz oldu mu?” diye sorulacak. Daha sonra öğrencilerden iki kişi seçilerek çok amaçlı salonun önünde bulunan kağnıyı incelemeleri istenecek. Onlar gittikten sonra geri kalanlara “Okulumuzda kağnının ne işi olabilir?” sorusu sorulacak.

Güdüleme

Çocuklara bir kağnı figüründen yola çıkarak milli mücadelenin ne kadar çetin bir mücadele olduğunu anlatan bir metin işleyeceğimiz ifade edilecek. Bu metinde öğrencilere; fedakarlık, vatanseverlik, adanmışlık örnekleri ve hikayeleri öğrenecekleri söylenecek. Vatan toprağının her köşesinin bizim için çok önemli olduğu ve ecdadımızın bu toprakları korumak için nelerle mücadele ettiklerini ifade edilecek.

Gözden Geçirme

Bu bölümde öğrencilere Cumhuriyet’in neyi ifade ettiği sorulacak.

DERSE GEÇİŞ

1. Dikkati çekme bölümü konuşulduktan sonra öğrencilere metnin görsellerini inceleterek görsel okuma yaptırılacak. Kağnıyı incelemeye giden öğrencilerin izlenimleri ile metnin görselleri arasındaki benzerlikler konuşulacak.
2. Sonra metnin türü hatırlatılıp şair Fazıl Hüsnü Dağlarca’dan bahsedilecek. Bölerek okuma yöntemi ile metin okutulacak. Başlığın üstündeki uyarı cümlesi dikkate alınarak noktalama işaretlerine uyarak şiir okunacak.
3. Yankılı okuma yöntemi ile ikinci kez şiir okunacak ve anahtar kelimeler  ve metinde geçen bilinmeyen kelimelerin altı çizilecek.
4. Anahtar Kelimeler: kağnı, cephe, Mustafa Kemal, toprak, düşman
5. Anlaşılmayan, anlamı bilinmeyen kelimelerin anlamı ilk önce cümleden yola çıkarak bulunmaya çalışılacak. Sonra anlamı sözlükten bulunacak, öğrenciler tarafından Türkçe defterinin arkasında yer alan sözlük defterlerine anlamalarıyla beraber yazılıp cümle içinde kullanılacak..

1. Etkinlik

Öğrencilerden şiirde geçen bazı kelimeleri anlamlarıyla eşleştirmeleri sağlanacak.

a) Üzerinde savaşın sürdüğü bölge. cephe

b) Ölüm veya bir felaketten doğan acı ve bu acıyı belirten davranışlar, matem. yas

c) İki veya dört tekerlekli, dingili tekerlekle birlikte dönen öküz arabası. kağnı

ç) Erdemleri bakımından çok büyük, yüce. ulu

d) Üzgün. mahzun

e) Belli kimselerde bulunduğuna inanılan, kıskançlık veya hayranlıkla bakıldığında insanlara, eve, mala mülke hatta cansız nesnelere kötülük verdiğine inanılan uğursuzluk, göz. nazar

f) İşlenmemiş sığır derisinden yapılan ve deliklerine geçirilen şeritle sıkıca bağlanan ayakkabı. çarık

2. Etkinlik

Sorular şiire göre cevaplanacak.

1. Elif, kağnısına hangi ismi vermiştir?

Mustafa Kemal’in kağnısı ismini vermiştir.

2. Elif, kağnısı ile ne taşımaktadır?

Mermi cephane taşımaktadır.

3. Elif, asker içinde hangi özelliği ile nam salmıştır?

Hızlı olması ve çok yük taşıması ile nam salmıştır.

4. Kocabaş yere yığıldıktan sonra Elif ne yapmıştır?

Kocabaş’ın yerine kağnıya kendini koşmuştur.

5. Şiirde geçen “İnliyordu dağın ardı, yasla” sözüyle anlatılmak istenen nedir? Dağın ardında ne yaşanmaktadır?

Dağın ardında savaş sürmektedir. Askerlerimiz şehit olmaktadır.

6. Günlük hayatınızdaki sorumluluklarınızı yerine getirirken karşılaştığınız zorluklara nasıl çözümler üretiyorsunuz?

…

3. Etkinlik

Şiirin öğrencilerde çağrıştırdıkları bu kısma yazılacak.

Şiirin çağrıştırdığı kavramlar:

Savaş, düşman, zafer, cephane, zor şartlar

Şiirin hissettirdiği duygular:

Gurur, azim, fedakarlık, vatan sevgisi

Şiirin ana duygusu: Vatan sevgisi, azim ve fedakarlık.

4. Etkinlik

Şiirde yer alan kahramanın fiziksel ve kişisel özellikleri tespit edilecek.

Şiirin kahramanı: Elif

Fiziksel özellikleri: İri, elma yanaklı, üzüm gözlü, eli kınalı.

Kişilik özellikleri: Azimli, çalışkan, sorumluluk sahibi, vatansever, gururlu

5. Etkinlik

Öğrencilerimiz kendilerini Elif’in yerine koyarak bu etkinliği tamamlayacaklar.

6.Etkinlik

Etkinlikte yer alan dizelerde geçen eş anlamlı kelimeler belirlenecek. Cümle içinde kullanılacak.

Çabuk giderdi, çok götürürdü Elifçik,

Eş anlamlısı: Tez

Kınalı ellerinden rüzgâr geçerdi, daim;

Eş anlamlısı: devamlı

Uzak cephelerin acısıydı gıcırtılar,

Eş anlamlısı: ırak

Nam salmıştı asker içinde.

Eş anlamlısı: ün

Bu kez yine herkesten evvel almıştı yükünü,

Eş anlamlısı: önce

Kocabaş, çok ihtiyardı, çok zayıftı,

Eş anlamlısı: yaşlı

EŞ ANLAMLI (ANLAMDAŞ) SÖZCÜKLER

Yazılışları ve okunuşları farklı, anlamları aynı olan sözcüklere eş anlamlı sözcükler denir.

• Güz mevsiminde ağaçlar yapraklarını döküyor.
  • Buranın sonbahar yağmurları meşhurdur.
  • Yasalara uymamız gerekir.
  • Hakkımızı savunabilmek için kanunları bilmeliyiz.
  • Son eserinde güncel olayları anlatır.
  • Yapıtlarında oldukça sade bir dil kullanır.

• UYARI: Eş anlamlı sözcüklerin aynı cümlede kullanılması anlatım bozukluğuna neden olur.
  • Yemek yemediğinden çok zayıf ve sıska oldu.
  • Arkadaşımı bugün çok neşeli ve şen görüyorum.
  • Cevap ve yanıt hakkını kullanmak istemiyor.

• UYARI: Yakın anlamlı kelimeler eş anlamlı değildir.

Eş – Dost              Yalan – Yanlış              Doğru – Dürüst

• Bayramlarda eşi dostu ziyaret etmeliyiz.
  • Olayları yalan yanlış anlatıyor.
  • Ödevini doğru dürüst yaramamış.

7.Etkinlik

Etkinlikte yer alan “iyceden iyceden” ifadesi yerine farklı ne kullanılabileceği tartışılacak. Öğrenciler nedenleriyle beraber bu etkinliği tamamlayacak.

8.Etkinlik

Etkinlikte söz sanatları hakkında bilgi verilecek ve kişileştirme sanatı örnekten yararlanarak vurgulanacak.

Söz Sanatları

1. Abartma

Bir şeyin niteliklerini veya bir olayı olduğundan fazla büyüterek veya küçülterek anlatmaya abartma denir.

• Çantayı taşımaktan kolum koptu.
• Bir ah çeksem dağı taşı eritir
  Gözüm yaşı değirmeni yürütür
  Bu hasretlik beni dahi çürütür
  Bana sıla da bir, gurbet il de bir 

2. Benzetme

Anlatımı kuvvetlendirmek, sözün etkisini artırmak için aralarında değişik yönlerden ilgi bulunan iki şeyden zayıf olanın kuvvetli olana benzetilmesine benzetme denir. Çoğunlukla benzetme yapılırken birbirleri ile ilgi kurulan varlıklar arasındaki ilişki bilinmektedir.

Tam bir benzetmede dört temel unsur vardır:
► Benzeyen: Zayıf unsur.
► Benzetilen: Kuvvetli unsur.
► Benzetme yönü: İki unsur arasındaki benzet¬me sebebi.
► Benzetme edatı: Benzetmede kullanılan “gibi, kadar” edatlarıdır.

» Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım
Yırtarım dağları, enginlere sığmam taşarım
İstiklâl Marşı’ndan alınan bu dizelerin ilkinde şair kendisini “sel”e benzetmiştir. İkinci dizede ise “dağları yırtarım” sözüyle abartma sanatına başvurmuştur.

3. Kişileştirme (Teşhis)

İnsan dışındaki varlıklara insana özgü özelliklerin verilmesine kişileştirme denir. Bu sanatta hayvanlara, bitkilere ve diğer varlıklara insana özgü özellikler verilerek ifade daha çekici hâle getirilir, duygular daha güzel anlatılır.

• Köyün çayı boş yere akmaktan sıkılıyor, bir bostanı sulayacağı günlerin gelmesini iple çekiyordu.
  
  
• Toplanırken göklerde bulutlar yığın yığın
  Hırçın bir fırtınayı düşünüyordu deniz.
  
  

4. Konuşturma (İntak)

İnsan dışındaki varlıkları konuşturma, onların ağzından söz söyleme sanatına intak(konuşturma) denir.

Akşam rüzgârları der ki Ali’ye:
“Gözler ileriye, gönül geriye…”
Sanki köydekiler görünsün diye
Tepeler alçalır, dereler dolar!
Bu dörtlükte “rüzgârlar” önce kişileştirilmiş, daha sonra da konuşturulmuştur. Zaten şiirde intak varsa, konuşturulan varlığın sözleri de vardır.

9.Etkinlik

Görseller incelenecek sorular cevaplanacak.

10.Etkinlik

Noktalama işaretlerinden soru işareti burda öğrencilere kazanım olarak aktarılacak.

SORU İŞARETİ (?)

1. Soru anlamı taşıyan cümle sonlarında kullanılır.Bana, biraz yardım eder misiniz?
2. Uyarı: Soru anlamı olmayan; fakat içinde soru sözcüğü veya soru eki bulunan cümlelerden sonra soru işareti konmaz.

Buraya hangi yıl taşındıklarını bilmiyorum.

• Kesin olmayan bilgileri göstermek için parantez içinde kullanılır.Bu şair 1497’de (?) ölmüş.
  • Bilinmeyen tarih ve yer adlarının yerine konur.
    • Nesimi (? – 1404), doğum yeri (?)

11.Etkinlik

Metnimiz olan şiir hikaye şeklinde öğrencilerce bu etkinlikte yazılacak.

GELECEK DERSE HAZIRLIK

Çocuklardan bu kısımdaki yönergelerin araştırılması istenecek.

3. BÖLÜM                                                                                                                                                                                    

Ölçme-Değerlendirme

Aşağıdaki kelimeleri sözlük sırasına göre sıralayınız.
araba, yazıcı, kütüphane, arkadaş, bilgisayar, takım, masa, yardım, balık, kodlama

Dersin Diğer Derslerle İlişkisi

Okurken yorum yapabilme, yazarken imla ve noktalamaya diğer derslerde de dikkat etmeleri sağlanır.

Sefa AVCILAR

Türkçe Öğretmeni

07.10.19

Okul Müdürü

2019-2020 eğitim öğretim yılı 5. Sınıf 2. temanın (MİLLİ MÜCADELE ve ATATÜRK) MUSTAFA KEMAL’İN KAĞNISI adlı metnine ait günlük ders planını buradan indirebilirsiniz.