2019-2020 eğitim öğretim yılı 6. Sınıf 5. temanın (DOĞA VE EVREN) ilk metni olan “MERAK ETTİKLERİMİZ ” adlı metne ait günlük ders planını sayfa sonundaki linkten indirebilirsiniz.
1. BÖLÜM
Ders : TÜRKÇE
Sınıf : 6
Tema / Metnin Adı : DOĞA ve EVREN / MERAK ETTİKLERİMİZ
Konular : Kelime anlamı / Hikaye unsurları / Gazete haberi inceleme / e-posta yazma / Hikaye edici metin / İsim tamlamaları
2. BÖLÜM
KAZANIMLAR
OKUMA
T.6.3.1. Noktalama işaretlerine dikkat ederek sesli ve sessiz okur.
T.6.3.2. Metni türün özelliklerine uygun biçimde okur.
T.6.3.5. Bağlamdan yararlanarak bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder.
T.6.3.9. İsim ve sıfat tamlamalarının metnin anlamına olan katkısını açıklar.
T.6.3.17. Metinle ilgili soruları cevaplar. Metin içi ve metin dışı anlam ilişkileri kurulur.
T.6.3.22. Metindeki hikâye unsurlarını belirler. Olay örgüsü, mekân, zaman, şahıs ve varlık kadrosu, anlatıcı üzerinde durulur.
T.6.3.32. Medya metinlerini değerlendirir. İnternet, sinema ve televizyonun verdiği iletileri değerlendirmeleri sağlanır.
T.6.3.34. Bilgi kaynaklarının güvenilirliğini sorgular.
KONUŞMA
T.6.2.1. Hazırlıklı konuşma yapar.
YAZMA
T.6.4.3. Hikâye edici metin yazar.
T.6.4.8. Yazdıklarının içeriğine uygun başlık belirler.
T.6.4.14. Kısa metinler yazar. Duyuru, ilan ve reklam metinleri yazdırılır.
YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
Okuma, role girerek okuma, açıklayarak okuma, inceleme, günlük hayatla ilişkilendirme ve günlük hayattan örnekler verme
ARAÇ-GEREÇLER VE KAYNAKÇA
İmla kılavuzu, sözlük, deyimler ve atasözleri sözlüğü, EBA, tdk.gov.tr
ÖĞRETME-ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ
Dikkati Çekme
Dünyanın oluşumu hakkında öğrencilerin düşünmesi istenecek. Akıllı tahtada Google Eart açılarak dünyanın oluşumu hakkında çocukların ön bilgileri alınacak.
Güdüleme
Öğrencilere “DOĞA ve EVREN” temasına geçtiğimizi ve bu temada doğayo merkeze alacağımızdan bahsedilecek. Temada yer alan metinler incelendikten sonra ilk metnimizde “MERAK ETTİKLERİMİZ” başlığı ile ilgili dünyanın oluşumu üzerine merak ettikleri sorgulanacak. Evrenin oluşumunda gizemini hala koruyan durumların olduğu belirtilecek. Allah’ın kainatı yaratırken her şeyi kusursuz bir düzende yarattığı vurgulanacak.
Gözden Geçirme
Metnin görselleri üzerinde öğrencilerden yorumlar alınacak.
DERSE GEÇİŞ
- Gözden geçirme bölümünde öğrencilere metnin görsellerini incelemesi istenecek. Görsel okuma yapılacak.
- Metnin bir kez sessiz okunması sağlanacak. Bu okuma esnasında deyimleri tespit etmeleri istenecek. Daha sonra sesli, bölerek okuma yöntemi uygulanacak. Anahtar kelimeleri ve anlamını bilmedikleri kelimeleri bulmaları istenecek.
- Anahtar Kelimeler : evren, yıldız, galaksi, astronom, kızıl kayma, güneş, yıldız, beyaz cüce
- Anlamını bilmedikleri kelimeler bulunacak. Anlamlarıyla beraber sözlük defterine yazılacak.
1. Etkinlik
Etkinlikte metinde yer alan bazı kelimelerin anlamları verilmiş. Bu anlamlardan yola çıkarak kelimeler tespit edilecek.
1. astronom
2. süpernova
3. element
4. galaksi
5. evren
6. kimyasal
7. atom
B kısmında yukardaki kelimeler bulmacada bulunacak. Boşta kalan harfer soldan sağa okunarak bir cümle bulunacak.
“Uzay yolunda nefes kesici bir macera yaşamak istiyoruz.”
2. Etkinlik
Bu etkinlikte okuduğumuz metinden yola çıkarak sorular cevaplanacak.
1. Galaksilerin kızıla kayması neyin habercisidir?
Galaksilerin bizden uzaklaştığının habercisidir.
2. Güneş olmasaydı yaşamımızda neler değişirdi? Düşüncelerinizi metinden hareketle açıklayınız.
Dünyamız karanlık olurdu, ısı olmadığı için ısınamazdık. Besinlerimiz güneş olmadığı için yok olurdu, beslenemezdik. Bütün canlılar yok olurdu.
3. Yakıtları tükenen küçük yıldızlara ne olur? Anlatınız.
Uzun süre parıldamaya devam ederler.
4. Sizce başka gezegenlerde hayat var mıdır? Düşüncelerinizi nedenleriyle açıklayınız.
…
5. Yeni bir gezegen keşfetseydiniz ona hangi ismi verirdiniz? Neden?
…
6. Keşfettiğiniz gezegenin Dünya’ya göre daha yaşanabilir olması için hangi özelliklere sahip olmasını isterdiniz? Anlatınız.
…
3. Etkinlik
Öğrenciler 1. Etkinlikte buldukları cümle ile ilgili bir hikaye tasarlayacak. Bu etkinlikte bu oluşturacakları hikayenin unsurlarını belirleyecekler.
4. Etkinlik
Etkinliğin A kısmında yer alan haber metinleri okunacak. Önemli olan yerlerin altı çizilecek. B kısmında ise haber metinleri ile ilgili istenenler uygun yerlere yazılacak.
C kısmında ise iki farklı görüşü savunan haberler hakkında çocukların düşünceleri sorgulanacak. D kısmında ise öğrencilerin bu iki haber yazısını yazan kişilere soru sorma fırsatları olsa hangisine neler soracakları belirlenecek.
5. Etkinlik
Öğrencilerden bir astronot olduklarını hayal etmeleri istenecek ve uzayda geçirdikleri bir günü hayal ederek hikaye edici bir metin hazırlamaları istenecek.
6.Etkinlik
Bu etkinlikte isim tamlamaları öğrencilere kavratılacak.
İSİM TAMLAMALARI
Bir ismin aitlik ilgisi yönünden daha belirgin hâle gelmesi için başka bir isim tarafından tamamlanmasıyla oluşan isim grubuna isim tamlaması denir. İsim tamlamaları da tıpkı sıfat tamlamaları gibi tamlayan ve tamlanandan oluşur
Örnek:
| düğme | ⇒ | gömleğin | düğmesi |
| isim | isim | isim | |
| (tamlayan) | (tamlanan) |
Yukarıdaki örnekte “düğme” isminin önüne gelen “gömlek” ismi o düğmenin kime veya neye ait olduğunu göstererek daha belirgin hale gelmesini sağlamış ve isim tamlaması oluşturmuştur. Bu tamlamada “gömleğin” sözcüğü tamlayan, “düğmesi” sözcüğü ise tamlanan görevindedir.
İsim tamlamalarında tamlayan, ilgi eklerini; tamlanan ise iyelik (aitlik) eklerini alır.
Tamlayan ekleri (ilgi ekleri): -ın /-in /-un /-ün, -(n)ın /-(n)in /-(n)un /-(n)ün, -im
Tamlanan ekleri (iyelik ekleri): -ı /-i /-u /-ü, -(s)ı /-(s)i /-(s)u /-(s)ü, -im, -in
Örnek:
telefonun ekranı
Bu örnekte “telefon” ve “ekran” sözcükleri birer isimdir. “Telefon” ismi, “-un” tamlayan ekini; “ekran” ismi ise “-ı” tamlanan ekini alarak isim tamlaması oluşturmuşlardır.
İsim tamlamaları belirtili, belirtisiz ve zincirleme isim tamlamaları olmak üzere üçe ayrılır:
1. Belirtili İsim Tamlaması
Tamlayanın ilgi eki, tamlananın da iyelik eki aldığı tamlamalardır. Bu tamlamalarda belirgin bir aitlik anlamı vardır, tamlananın tamlayana ait olduğu belirtilir.
Belirtili isim tamlaması ⇒ tamlayan + ilgi eki | tamlanan + iyelik eki
Örnek:
uçağın motoru
Bu örnekte “uçak” sözcüğü tamlayan (ilgi) eki ve “motor” sözcüğü de tamlanan (iyelik) ekini alarak isim tamlaması oluşturmuştur. İsim tamlamasını oluşturan iki kelime de ek aldığı için bu tamlama, belirtili isim tamlamasıdır.
| TAMLAYAN | TAMLANAN |
| okulun | müdürü |
| Ali’nin | defteri |
| benim | kalemim |
| bilgisayarın | kablosu |
| öğrencilerin | birkaçı |
Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan yer değiştirebilir.
Hiç kesilmedi uğultusu rüzgârın.
Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan arasına başka türden sözcükler girebilir.
Ahmet’in mavi gömleği yeniymiş.
2. Belirtisiz İsim Tamlaması
Tamlayanın ek almadığı, sadece tamlananın ek aldığı tamlamalardır.
Belirtisiz isim tamlaması ⇒ tamlayan | tamlanan + iyelik eki
erik ağacı
Bu örnekte “erik” sözcüğü tamlayan, “ağaç” sözcüğü ise tamlanandır. Bu isim tamlamasında tamlayan olan “erik” sözcüğü herhangi bir tamlayan ekini almamıştır, tamlanan olan “ağaç” sözcüğü ise “-ı” tamlanan ekini almıştır. İsim tamlamasını oluşturan iki kelimeden sadece biri ek aldığı için bu tamlama, belirtisiz isim tamlamasıdır.
| TAMLAYAN | TAMLANAN |
| okul | müdürü |
| Türkçe | defteri |
| öğrenci | sayısı |
| elektrik | kablosu |
| sokak | lambası |
| tarih | öğretmeni |
| İstanbul | Boğazı |
| Türkiye | Cumhuriyeti |
| aşk | acısı |
3. Zincirleme İsim Tamlaması
İkiden fazla ismin birbirine bağlandığı isim tamlamalarıdır. Zincirleme isim tamlaması ayrı bir tamlama çeşidi değildir. Bu tamlamada tamlayan ya da tamlanan veya her ikisi de kendi içinde başka bir isim tamlaması oluşturur.
Örnek:
| TAMLAYAN | TAMLANAN | |
| Ahmet’in | kaleminin | ucu |
| belirtili isim tamlaması | ||
Tiyatro salonunun kapısı kapalıydı.
Deniz suyunun sıcaklığı artmış.
4. Takısız İsim Tamlaması
Tamlayanın ve tamlananın hiçbir tamlama eki almadığı isim tamlamalarıdır.
Takısız isim tamlamaları, ya tamlananın “ne(y)den yapıldığını” (hammaddesini) ya da benzerlik ilgisi kurarak tamlananın “neye benzediğini” belirtir.
gümüş yüzük
tamlamasında iki sözcük de tamlama eki almamıştır ve bu tamlamadaki “gümüş” sözcüğü yüzüğün neyden yapıldığını (hammaddesini) belirtmektedir. Bu yüzden bu tamlama takısız isim tamlamasıdır.
taş kalp
tamlamasında iki sözcük de tamlama eki almamıştır ve bu tamlamadaki “taş” sözcüğü kalbin neye benzediğini belirtmektedir, yani kalp, taşa benzetilmektedir. Bu yüzden bu tamlama takısız isim tamlamasıdır.
A kısmı:
Galaksilerin ışıkları kızıla kayıyor.
Bu yıldız, Güneş Sistemi’nin merkezinden ışık saçıyor.
Bilim insanları, bu konuda araştırmalar yapıyor.
Gezegenimizde yaşamın kaynağı Güneş’tir.
Neden evrenin başlangıcı olduğunu düşünüyoruz?
B kısmı:
Lafla peynir gemisi yürümez.
Borç yiğidin kamçısıdır.
Davulun sesi uzaktan hoş gelir.
Komşu komşunun külüne muhtaçtır.
Ay ışığında ceviz silkilmez.
GELECEK DERSE HAZIRLIK
Bir sonraki metin için öğrencilerden sevgi temalı bir şiir bulmaları ve defterlerine yazmaları istenecek.
3. BÖLÜM
Ölçme-Değerlendirme
Aşağıdaki boşluğa içinde isim tamlaması bulunan 3 cümle yazınız.
1.
2.
3.
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
Okurken anlama kurallarına, yazarken imla ve noktalamaya diğer derslerde de dikkat etmeleri sağlanır.
Türkçe Öğretmeni
Sefa AVCILAR 03.02.20
Okul Müdürü
2019-2020 eğitim öğretim yılı 6. Sınıf 5. temanın (DOĞA VE EVREN) ilk metni olan “MERAK ETTİKLERİMİZ ” adlı metne ait günlük ders planını buradan indirebilirsiniz.
