2018-2019 eğitim öğretim yılı 8. Sınıf 7. temada (ERDEMLER) yer alan “YUNUS EMRE’NİN MEZARLARI” adlı metnin günlük ders planını sayfanın sonundaki linkten indirebilirsiniz.
1. BÖLÜM
Ders : TÜRKÇE
Sınıf : 8
Temanın Adı / Metnin Adı : ERDEMLER / YUNUS EMRE’NİN MEZARLARI
Konu : Sözcük Anlamını Bulma
Ana Fikir, Yardımcı Fikir ve Konu
Anlatım Bozuklukları (Yapı Bakımından)
Şiir Yazma
2. BÖLÜM
Öğrenci Kazanımları /Hedef ve Davranışlar
OKUMA
T.8.3.5. Bağlamdan yararlanarak bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder.
T.8.3.14. Metinle ilgili soruları cevaplar.
T.8.3.13. Okuduklarını özetler.
T.8.3.15. Metinle ilgili sorular sorar.
T.8.3.16. Metnin konusunu belirler.
T.8.3.17. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler.
T.8.3.18. Metindeki yardımcı fikirleri belirler.
T.8.3.19. Metnin içeriğine uygun başlık/başlıklar belirler.
T.8.3.8. Metindeki anlatım bozukluklarını belirler. (Yüklemle ilgili anlatım bozuklukları)
KONUŞMA
T.8.2.4. Konuşmalarında beden dilini etkili bir şekilde kullanır.
T.8.2.5. Kelimeleri anlamlarına uygun kullanır.
T.8.2.1. Hazırlıklı konuşma yapar.
T.8.2.2. Hazırlıksız konuşma yapar.
YAZMA
T.8.4.1. Şiir yazar.
T.8.4.16. Yazdıklarını düzenler.
T.8.4.7. Yazılarını zenginleştirmek için atasözleri, deyimler ve özdeyişler kullanır.
Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri
Soru-cevap, anlatım, açıklamalı okuma ve dinleme, açıklayıcı anlatım, inceleme, uygulama
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça // * Öğretmen * Öğrenci
İmla kılavuzu, sözlük, deyimler ve atasözleri sözlüğü, EBA, İnternet, deyimler…
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Dikkati Çekme
Öğrencilere Yunus Emre’nin hikayesi Youtube’den açılacak (Telefonunuzun internetini kullanabilirsiniz) ve 8 dakikalık video seyrettirilecek.
Güdüleme
Öğrencilere ülkemizi ayakta tutan bazı değerler olduğundan bahsedilecek. Bu değerlerden biri de Yunus Emre’nin topraklarımızda yetişmesidir. Bu hafta işleyeceğimiz metinle beraber Yunus Emre hakkında birçok bilgi öğreneceğimizden bahsedilecek. Öğrencilerden sayfa 189’u açmaları istenecek.
Gözden Geçirme
Öğrencilere “Ebeveynlerinizin dışında hayatınızda size rehberlik eden bir kişi var mı?” sorusu sorulacak. Cevaplar üzerinden toplumumuza mal olmuş Yunus ile bağlantı kurulacak.
Derse Geçiş
- Öğrencilere metinde bulunan görselleri incelemesi istenecek. Görsellerin türünden bahsedilecek (minyatür).
- Metnin bir kez sessiz okunması sağlanacak. Anlamını bilmedikleri kelimeleri tespit etmeleri istenecek.
- İkinci kez okuma yapılacak. Sesli okuma bölme yöntemi ile yapılacak. Anahtar kelimeler sınıfça belirlenecek.
- Anahtar Kelimeler : eren, şair, Anadolu, toprak, mezar, Sarıköy, sır
- Anlamını bilmedikleri kelimelerin ve deyimlerin anlamları bulunarak sözlük defterine yazılacak.
1. Etkinlik
Metinde geçen bazı kelimelerle anlamları eşleştirilecek.
1 yadigâr
2 dergâh
3 eren
4 şad etmek
5 türbe
6 mader
7 küfeki
8 şol
[3] Olağanüstü sezgileriyle birtakım gerçekleri gördüğüne inanılan kimse, ermiş
[5] Genellikle ünlü bir kimse için yaptırılan ve içinde o kimsenin mezarı bulunan yapı
[ ] Birbirine sarılmış bir durumda
[8] Şu
[4] Neşelenmesini, sevinmesini sağlamak
[2] Dervişlerin toplandıkları, ibadet ve törenler yaptıkları yer, tekke
[7] İnce taneli ve kumlu görünümde, fosilli, boşluklu ve kristalli, kompakt bir taş türü
[6] Anne
[1] Bir kimseyi, bir olayı hatırlatan nesne veya kişi, andaç
2. Etkinlik
Metinden hareketle sorular cevaplanacak deftere yazılacak.
1. Yûnus Emre’ye ait kaç mezar vardır? Bunlar nerelerdedir?
Yirmi iki mezar vardır. Erzurum, Bursa, Isparta, Sandıklı’nın Çay Köyü, Konya Aksaray, Karaman, Kula’nın Emre Köyü, Eskişehir Saray Köyü.
2. Yûnus Emre’nin mezar sayısının fazla olmasının sebebi nedir?
Anadolu halkının Yunus Emre’ye duyduğu saygıdan dolayı onu benimsemeleri.
3. Yûnus Emre’nin gerçek türbesi nerededir?
Eskişehir’in Sarıköy’ündedir.
4. Yûnus’un mezar taşındaki balta resmi neyi simgelemektedir?
Yunus Emre’nin dergâha odunculuk ettiği günleri simgelemektedir.
5. Yaşadığınız yerde bir Türk büyüğüne ait mezarın olması bulunduğunuz yere ne gibi katkılar sağlar? Açıklayınız.
…
3. Etkinlik
Metne farklı bir başlık bulunacak.
4. Etkinlik
Metnin konusu ve ana fikir belirlenecek.
KONU
Yunus Emre’nin mezarı
ANA FİKİR
Anadolu halkının Yunus Emre’ye duyduğu sevgi, saygı ve hayranlık nedeniyle kendilerine mal etmeleri sonucunda Anadolu’nun her bir köşesinde Yunus Emre’ye ait olduğu iddia edilen bir çok yer bulunmaktadır.
5. Etkinlik
Bu etkinlikte metnin özeti yapılacak.
Anadolu’da Yunus Emre’ye ait olduğu iddia edilen yirmi iki mezar bulunmaktadır. Erzurum, Bursa, Isparta, Sandıklı’nın Çay Köyü, Konya Aksaray, Karaman, Kula’nın Emre Köyü, Eskişehir Saray Köyü gibi yerlerde bulunan bu mezarlar kekikleri, kır menekşeleri, yediveren gülleri ile meşhurdur. Bu kadar çok mezarın bulunmasının sebebi, Anadolu halkının Yunus Emre’ye olan sevgisi, saygısı ve hayranlığından dolayı onu benimsemeleri, kendilerine mal etmeleridir.
Yunus Emre’nin esas mezarı Eskişehir’in Sarıköy’ ündedir. Bir zamanla buradan geçen trenler saygı düdüğü öttürürlermiş. Alman mühendisleri de Yunus Emre’nin orada yattığını bilip saygı gösterirlermiş. Bu saygı sevgi havası Yunanlıların gelip köyü yıkmasına kadar sürmüş.
1940 yılında buraya tren yolu yapılırken hattın Yunus Emre’nin türbesi üzerinden geçeceği anlaşılmış ve gizlice türbenin yeri değiştirilmeye karar verilmiş. Bu iş gizli olmasına rağmen nasıl olduğu bilinmese de taşıma günü otuz bin kişi burada toplanmış ve tören yapmışlar.
6.Etkinlik
Oduncu Yunus metni ile ilgili Yunus Emre’nin doğruluğu ve sorumluluğu ile ilgili bir konuşma yapmaları istenecek ve ilgili etkinlikte yer alan değerlendirme formu doldurulacak.
7.Etkinlik
Cümle yapısı bakımından anlatım bozuklukları öğrencilere kavratılacak. Sonra etkinlikteki cümleler incelenecek.
YAPISAL (YAPIYA DAYALI) ANLATIM BOZUKLUKLARI
1) Özne Eksikliği, Yanlışları ve Özne-Yüklem Uyuşmazlığı
İlk cümlede bulunan özne, birinci yükleme uyarken diğer yüklemlere uymazsa özne eksikliğinin neden olduğu anlatım bozukluğu meydana gelir.
<<Biz ağaçları hiç ilaçlamadık, yine de
meyve verdi.
(özne)
(yüklem)
(yüklem)
<<Herkes bu olayda kendi çıkarını
düşünüyor, başkasını düşünmüyordu.
1.cümlenin öznesi = Herkes
2.cümlenin öznesi = kimse (eksik)
<<Bu kitapta hem yanlışlar var hem de
okunacak gibi değil.
1.cümlenin öznesi = Yanlışlar
2.cümlenin öznesi = kitap (eksik)
Özne ve yüklem; kişi, tekillik – çoğulluk bakımından birbiri ile uyumlu olmalıdır.
a) Cümlede 1. tekil şahıs “ben” ile beraber kullanılan başka bir özne varsa yüklem 1. çoğul ekiyle çekimlenmelidir.
<< Hasan, Mehmet ve ben bu oylamaya katılmayacağız.
<< Ben ve Büşra dinlenmek için piknik alanlarını tercih ediyoruz
<< O ve ben türkü dinlemeyi çok seviyoruz.
b) Cümlede 2. tekil şahıs “sen” ile beraber kullanılan başka bir özne varsa yüklem 2. çoğul ekiyle çekimlenmelidir.
<< Sen ve arkadaşların ortalığı birbirine katmışsınız
<< Fatih ve sen ne güzel yakışırsınız İstanbul’a.
<< Sen ve o bize gelip ders çalışabilirsiniz.
c) Cümlede 3. tekil şahıs “o, onlar” ile beraber kullanılan başka bir özne varsa yüklem 3. çoğul ekiyle çekimlenmelidir.
<< Harun ile o yemeğe gelecekler.
<< Onlar ve akrabalarım düğünüme davetliler.
d) İnsan dışındaki varlıkların “çoğul özne” olduğu cümlelerde yüklem tekil olmalıdır.
<< Köpekler bu
sokakta sabaha kadar havladılar.
<< Kitaplar yeni alınan dolaba kaldırıldılar.
e) Cümlenin öznesi “belgisiz zamir” ya da “belgisiz sıfat” ise yüklem tekil olmalıdır.
<< Birkaçı benimle
burada kalmak istiyorlar.
<< Hiçbiri seni ziyarete gelmeyecekler.
<< Birçok öğrenci senin gibi gitar çalmak istiyor.
f) Cümlenin öznesi topluluk bildiren bir isimse yüklem tekil olur. Topluluk ismi çoğul eki almışsa yüklem de çoğul olabilir.
<< Sizin takım bizim takımdan çekiniyorlar.
<< Ordular savaş meydanına çıkarma yaptılar.
g) Cümlede saygı veya sitem anlamını sağlamak için özne tekil olsa bile yüklem çoğul olabilir.
<< Doktor Bey bizi çağırıyorlar.
<< Vali Beyler haber göndermişler.
2-Nesne Eksikliği
Sıralı cümlelerde aynı nesneyi almayan yüklemlerin ortak nesneye bağlanması bir anlatım bozukluğu nedenidir.
<< Eve gelmiyor, ihmal ediyordu.
1. cümlede;
gelmiyor = yüklem
Kim gelmiyor? = O (gizli özne)
Nereye gelmiyor? = Eve (dolaylı tümleç)
2.cümlede;
İhmal ediyordu? = yüklem
Kim ihmal ediyordu? = O (gizli özne)
neyi ihmal ediyordu = Evi (Nesne)
<< Bu olaya ancak o karar verir ve
uygular.
2. cümlenin eksik nesnesi = bu olayı
3-Tümleç Eksikliği
Sıralı cümlelerde aynı tümleci almayan yüklemlerin ortak tümlece bağlanması bir anlatım bozukluğu nedenidir.
<< Öğretmenini tanıyoruz ve sonsuz güveniyoruz.
1. cümlede;
tanıyoruz = yüklem
Kim tanıyor? = Biz (Gizli özne)
Kimi tanıyoruz? = Öğretmenini (Belirtili Nesne)
2.cümlede;
güveniyoruz = yüklem
Kim güveniyor? = Biz (Gizli özne)
Ne kadar güveniyoruz? = sonsuz (Zarf tümleci)
Kime güveniyoruz? = Öğretmenine (Dolaylı tümleç)
<< Arkadaşını dikkatle dinliyor,
gülümsüyordu. (dolaylı tümleç eksikliği)
2. cümlenin eksik tümleci = onlara/arkadaşlarına
4-Yüklem Eksikliği
Ortak yükleme bağlanamayan birden çok cümlenin tek yükleme bağlanmasıyla ortaya çıkan anlatım bozukluğudur.
<< Bugün ben yemek, o ise temizlik yaptı.
<< Mehmet’i çok az, Ayşe’yi hiç sevmem.
1. cümledeki eksik yüklem = severim
5-Kişi Uyumsuzluğu
Cümledeki yüklemlerin kişi yönünden uyuşmaması anlatım bozukluğu nedenidir.
<< Bu konuda siz bize güvenecek,
biz de size yardım edeceğiz.
1. cümlede olması gereken = güveneceksiniz
<< Siz sevinecek, biz üzüleceğiz.
1. cümlede olması gereken = sevineceksiniz
6-Ek Fiil Eksikliği
Yüklemi isim soylu olan sözcüklerde yüklemlerden biri olumlu, diğeri olumsuz anlam taşıyabilir. Bu durumda ek eylemin eksik olması anlatım bozukluğuna neden olur.
<< Oda arkadaşlarımdan biri
kurnaz, diğeri kurnaz değildi.
1. cümlede eksik olan ek fiil = kurnaz idi/kurnazdı
<<Çocuklar çok çalışkan; ama umutlu değildi.
1. cümlede eksik olan
ek fiil = çalışkan idi/çalışkandı
7-Çatı Uyumsuzluğu
Cümledeki eylem ve eylemsilerin (fiilimsilerin) çatı yönünden uyuşmaması anlatım bozukluğu nedenidir.
<< Güzel elbiseler giyip düğüne gidildi. (giyilip)
<< Onu telefonla arayıp dışarı çıkıldı. (çıktı)
8-Yanlış Yapılı Eylem ya da Eylemsiler
Cümlede kullanılan eylem ya da fiilimsilerin yapısal yanlışlıkları anlatım bozukluğu nedenidir.
<< Mehmet yapılacak ameliyatta nihayet sağlığına kavuştu. (yapılan)
<< Ne gelişinden haberimiz oldu ne de gittiğinden. (geldiğinden)
9-Tamlama Yanlışları
İsim tamlamalarında tamlayan veya tamlananın kullanılmaması, tamlama eklerinin eksiklikleri ve ortak kullanılmaması gereken tamlayan ya da tamlamanın ortak kullanılması gibi sebepler tamlama yanlışlarından kaynaklanan anlatım bozukluklarına sebep olmaktadır.
<< Öğrenciye bir şeyler öğretmeden sınavı kazanmasını bekleme. (öğrencinin sınavı kazanmasını)
<< Hasta yatağındaki annesine şarkı söyleyerek mutlu olmasını sağladı. (annesinin mutlu olmasını)
10-Noktalama İşaretinin Eksikliği
Noktalama işaretlerinin cümlede eksik olması anlam belirsizliğine yol açabileceğinden bu durum da anlatım bozukluğu nedenidir. Bu, genellikle virgül eksikliğinden kaynaklanmaktadır.
<< Çocuk arabasını beğenmedi.
Çocuk, arabasını
beğenmedi.
<< Genç kadın doktorla görüşmek
istedi.
Genç, kadın
doktorla görüşmek istedi.
11-İyelik Ekinin Gereksiz Kullanılmasından Kaynaklanan Anlatım Bozuklukları
İşlevi olmadığı halde cümlede iyelik ekinin kullanılması da bir anlatım bozukluğu nedenidir.
Bir ay içinde araba sürmesini öğrendi. (doğrusu: sürmeyi)
İnsanlar aldatmasını çok iyi biliyor. (doğrusu: aldatmayı)
Alçakgönüllü ve dürüst konuşmalıyız.
Alçakgönüllü olmalı ve dürüst konuşmalıyız.
• Kimin dürüst, kimin dürüst olmadığını biliyor.
Kimin dürüst olduğunu, kimin dürüst olmadığını biliyor.
• Çocuklarıyla bazen çok bazen de hiç ilgilenmezdi.
Çocuklarıyla bazen çok ilgilenir bazen de hiç ilgilenmezdi.
• Aldığı şeyler hem pahalı hem de kaliteli değilmiş.
Aldığı şeyler hem pahalıymış hem de kaliteli değilmiş.
• Suçlamaların yersiz ve doğru olmadığını söyle.
Suçlamaların yersiz olduğunu ve doğru olmadığını söyle.
• Otobüsteki yaşlıya saygı duyulup yerini verdi.
Otobüsteki yaşlıya saygı duyup yerini verdi.
8. Etkinlik
Anlatım bozuklukları giderilecek.
• Herkes olayları seyretti, yardım etmedi.
Herkes olayları seyretti, kimse yardım etmedi.
• Evin fiyatı oldukça yüksekti ama çok güzeldi.
Evin fiyatı oldukça yüksekti ama ev çok güzeldi.
• İnsanların yalanları ortaya çıkar ve komik duruma düşer.
İnsanların yalanları ortaya çıkar ve insanlar komik duruma düşer.
• Gülün dalları kurumuştu artık yerinden sökülecekti.
Gülün dalları kurumuştu artık gül yerinden sökülecekti.
• Hiç kimse karşı çıkmadı, ona güvendi.
Hiç kimse karşı çıkmadı, herkes ona güvendi.
9. Etkinlik
Sevgi konulu iki dörtlük yazılacak.
Gelecek metne hazırlık sorusu araştırılacak.
3. BÖLÜM
Ölçme-Değerlendirme
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, nesne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Her kalbin mutlaka bir ağrısı vardır.
B) Başkalarında iyilik, kendinde kötülük ara.
C) Kötülüğe adaletle, iyiliği de iyilikle karşıla.
D) İnsanlarda kötülük ararsanız mutlaka bulursunuz.
.
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
Okurken yorum yapabilme, problem çözme, düşündüğünü tasarlama, yazarken imla ve noktalamaya diğer derslerde de dikkat etmeleri sağlanır.
| Türkçe Öğretmeni | 11.03.19 |
| Sefa AVCILAR | Okul Müdürü |
2018-2019 eğitim öğretim yılı 8. Sınıf 7. temada (ERDEMLER) yer alan “YUNUS EMRE’NİN MEZARLARI” adlı metnin günlük ders planını buradan indirebilirsiniz.
