2018-2019 eğitim öğretim yılı 8. Sınıf 6. temanın (Zaman ve Mekan) ilk metni olan “KALBİN SESİ” adlı metnin günlük ders planını sayfanın sonundaki linkten indirebilirsiniz.
DERS PLANI 04 MART- 10 MART 2019
1. BÖLÜM
Ders : Türkçe
Sınıf : 8
Temanın Adı / Metnin Adı : ZAMAN ve MEKAN / KALBİN SESİ
Konu : Anahtar Kelimeler
Metnin Ana Fikri ve Yardımcı Fikirleri
Cümle Çeşitleri ( Anlam Bakımından Cümleler)
Metin Yazma
2. BÖLÜM
Öğrenci Kazanımları /Hedef ve Davranışlar
OKUMA
T.8.3.5. Bağlamdan yararlanarak bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder.
T.8.3.6. Deyim, atasözü ve özdeyişlerin metne katkısını belirler.
T.8.3.10. Geçiş ve bağlantı ifadelerinin metnin anlamına olan katkısını değerlendirir.
T.8.3.27. Görsellerle ilgili soruları cevaplar.
T.8.3.35. Metindeki iş ve işlem basamaklarını kavrar.
T.8.3.15. Metinle ilgili sorular sorar.
T.8.3.16. Metnin konusunu belirler.
T.8.3.17. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler.
T.8.3.18. Metindeki yardımcı fikirleri belirler.
T.8.3.19. Metnin içeriğine uygun başlık/başlıklar belirler.
KONUŞMA
T.8.2.5. Kelimeleri anlamlarına uygun kullanır.
T.8.2.1. Hazırlıklı konuşma yapar.
YAZMA
T.8.4.17. Yazdıklarını paylaşır.
T.8.4.19. Cümle türlerini tanır. (Olumlu, olumsuz cümle)
Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri
Soru-cevap, anlatım, açıklamalı okuma ve dinleme, açıklayıcı anlatım, inceleme, uygulama
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça // * Öğretmen * Öğrenci
İmla kılavuzu, sözlük, deyimler ve atasözleri sözlüğü, EBA, İnternet, deyim hikayeleri…
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri
Dikkati Çekme
Öğrencilere “Evde ailenizin değer verip sakladığı eski eşyalar var mı?” sorusu yöneltilecek. Öğrencilerin konuşmalarına müsaade edilecek.
Güdüleme
Öğrencilere eskiden evlerde eşyaların yaşantıların farklı olduğu sevgi saygı birlik beraberliğin daha kuvvetli olduğu bir hayat vardı. Günümüzde teknoloji hayatımıza girdi ve bu bağlar zayıfladı, iletişim yüz yüze değil de aletler üzerinden olmaya başladı artık. Mustafa Kutlu deneme türünde olan metnimizde geçmiş bugün ve gelecek ile ilgili bu konuyu işlediği sayfa 158’deki “KALBİN SESİ” adlı metni açmaları söylenecek.
Gözden Geçirme
Öğrencilerin evlerindeki eski eşyalar ile ilgili sunumlarını arkadaşlarıyla paylaşmaları sağlanacak. Akıllı tahta uygun hale getirilecek. Öğrencilere yeterli süre verilecek.
Derse Geçiş
- Öğrencilere metinde bulunan ufak da olsa görselleri incelemesi istenecek. Geçmişle günümüz arasındaki farklılıklar vurgulanacak.
- Metnin bir kez sessiz okunması sağlanacak. Anlamını bilmedikleri kelimeleri tespit etmeleri istenecek. (1. Etkinlik)
- İkinci kez okuma yapılacak. Sesli okuma bölme yöntemi ile yapılacak. Anahtar kelimeler sınıfça belirlenecek.
- Anahtar Kelimeler : hatıra, ömür, eşya, ünsiyet, modası geçmek, reddimiras
- Anlamını bilmedikleri kelimelerin ve deyimlerin anlamları bulunarak sözlük defterine yazılacak.
1. Etkinlik
Etkinlikte bulunan kelimelerin anlamları bulunacak. Uygun yerlere bulunan anlamlar yazılacak.
reddimiras: Her türlü sonucuyla mirası istememe, kabul etmeme, reddetme
maşrapa: Metal, toprak, plastik vb.nden yapılmış, ağzı açık, kulplu, bardağa benzeyen, küçük kap
umacı: Öcü
melamin: Mutfak eşyası yapımında, kâğıt ve dokuma sanayisinde kullanılan yapay reçinelerin üretiminde yer alan kimyasal bir madde
ünsiyet: Alışkanlık
kampana: Çan
zaplamak: Televizyon kanalları arasında sürekli geçiş için kumandadaki düğmelere basmak
meyus: Üzgün, karamsar
2. Etkinlik
Metinden hareketle sorular cevaplanacak deftere yazılacak.
1. Yazarın şikâyet ettiği konu nedir?
İnsanların eskinin kıymetini bilmemesinden, hatıralara saygı göstermemesinden, günümüzde her şeyi çabucak tüketmesinden şikayet ediyor.
2. “Eşya ile ünsiyetin sonu çoktan geldi.” cümlesi size ne anlatıyor?
Yıllardır süregelen alışkanlıkların, eşyaların değişimi ile birlikte yok olması.
3. Ninelerin ve dedelerin dünyası neden bir masala dönüşmüş olabilir?
Ninelerin ve dedelerin yaşantıları ile günümüz yaşantıları arasındaki farka baktığımızda, geçmiş yaşantıların olağanüstü gibi görünmesi nedeniyle bir masal dönüşmüş olabilir.
4. Günümüz insanının eşya kullanımına yönelik yazarın bakış açısı nasıldır? Değerlendiriniz.
Yazar, günümüz insanının eşyaya gerekli kıymeti vermediğini düşünüyor.
3. Etkinlik
Etkinlikte metnin içeriği ile ilgili öğrenciler iki soru hazırlayacaklar. Soruların açık uçlu ve cevaplayacak olanların düşünmelerini sağlayacak sorular olmasına önem verilecek.
4. Etkinlik
Bölümde metne başlık bulunacak. Ana fikir ve yardımcı fikirler belirlenecek.
Ana Fikir : Günümüzdeki süratli yaşam, insanı insan yapan özelliklerin azalmasına yol açmaktadır.
Yardımcı Fikirler: Eskiyi unutmak, Önceki nesillerden kalanların modası geçmiş deye bir kenara bırakılması, Teknolojiyle geçmiş arasında ilişki kuramamak. Gün geçtikçe duyarsızlaşmak.
5. Etkinlik
Bu etkinlikte evdeki herhangi bir eşyanın kullanma kılavuzu incelenecek. Önceden öğrencilere bu görev verilecek ve sınıfta sunum yapılacak.
6.Etkinlik
Bu etkinlikte anlam bakımından cümle çeşitleri öğrencilere kavratılacak. Sonra etkinlikteki cümleler konuya göre incelenecek.
ANLAMLARINA GÖRE CÜMLELER
Anlamlarına göre cümle çeşitleri, cümlede bildirilen eylemin yapılıp yapılmamasına ya da sözü edilenlerin bulunup bulunmamasına, ayrıca bir işin yapılmasının istenme durumuna göre dört ana başlık altında incelenir:
1. Olumlu Cümle
Herhangi bir eylemin yapıldığını veya yargının gerçekleştiğini anlatan cümlelere olumlu cümle denir.
<<Kırtasiyeden
kalem aldı.
cümlesinde “alma” eyleminin yapıldığı bildirilmiştir. Bu cümlede yargı
gerçekleşmiştir. Bu nedenle cümle anlamına göre olumludur.
<<Bugün
hava güzeldi.
cümlesinde ise eylem söz konusu değildir. Burada yapma değil de olma söz
konusudur. Bu cümlede yargının olumluluğu isim cümlesiyle ifade edilmiştir.
<<Arkadaşına
güzel bir mektup yazdı.
cümlesinde “yazma” eyleminin yapıldığı, gerçekleştiği anlatılmaktadır. Bu,
olumlu cümledir.
<<Şimdi
mevsimlerden yazdı.
cümlesinde “yaz” sözcüğü mevsim adıdır. Burada bir durumun olduğu
anlatılmaktadır. Bu, olumlu cümledir.
<<Geçen hafta
dedesi vefat etmiş.
cümlesinde “vefat etme” eylemi olumsuz, kötü bir durum olsa bile eylem
gerçekleştiği için bu cümle olumlu cümledir.
2. Olumsuz Cümle
Eylemin yapılmadığını, sözü edilen yargının bulunmadığını, gerçekleşmediğini anlatan cümlelere olumsuz cümle denir.
<<Kırtasiyeden
kalem almadı.
cümlesinde “alma” eyleminin yapılmadığı belirtilmiştir. Bu, olumsuzluk eki
“-ma, -me” ile sağlanmıştır.
NOT: Olumsuz cümleler yalnızca “-ma, -me” ekleriyle değil “yok, ne … ne …, değil” gibi sözcüklerle veya “-sız, -siz, -suz, -süz” gibi eklerle de yapılabilir.
<<Bugün
hava güzel değildi.
cümlesinde eylem yoktur. Bu cümlede olumsuzluk “değil” sözcüğü ile yapılmıştır.
Cümlede sözü edilen yargının bulunmadığı anlatıldığı için cümle olumsuzdur.
<<Bu yemek çok tuzsuz.
cümlesinde “-suz” eki, “tuz”un olmadığını belirtmek için kullanılmıştır. Bu
nedenle cümle olumsuzdur.
<<Bu kitap bende yok.
cümlesinde “yok” sözcüğü sözü edilen nesnenin (kitap) olmadığını
belirtmektedir. Öyleyse bu cümle olumsuzdur.
UYARI: Kimi cümleler “yok, değil, -ma, -me, -sız, -siz…” gibi olumsuzluk bildiren unsurları aldığı hâlde anlamca olumlu olabilir. Yani cümle yapıca (şekilce) olumsuz olduğu hâlde anlamca olumlu olabilir.
<< Bu basit
soruyu çözemeyecek değilim.
cümlesinde yüklem “çözemeyecek değilim” sözlerinden oluşmuştur. İki olumsuz
unsur cümlenin anlamını olumlu yapmıştır: “Bu basit soruyu çözeceğim.”
<<Orada beni
tanıyan yok değil. (var)
cümlesinde yüklem “yok değil” sözleridir. Burada da iki olumsuz sözcük cümlenin
anlamını olumlu yapmıştır: “Orada beni tanıyan var.”
<<Bu çocuk akılsız değil. (akıllı)
<<Onun evi yok değil. (var)
<<Çocuk
okula gitmiyor değil.
(gidiyor)
cümleleri de anlamca olumludur.
UYARI: Bazı cümleler ise şekilce olumlu olduğu hâlde anlamca olumsuz olabilir. “Ne … ne …” bağlacı cümleleri olumsuz yapar. Kimi cümlelerde ise olumsuzluk anlamı bazı ek ya da sözcüklerle sağlanır.
<<Ben
sizi kırar mıyım hiç!
(kırmam)
cümlesindeki “mi” soru eki ve “hiç” sözcüğü bir araya gelerek olumsuzluk
anlamını oluşturmuştur: “Ben sizi kırmam.”
<< Bu
soğuk havada denize mi girilirmiş! (girilmez)
cümlesinde “mi” soru eki cümleye olumsuz bir anlam katmış: “Bu soğuk havada
denize girilmez.”
<<Ben bu
sözü söyler miyim? (söylemem)
cümlesinde de aynı durum söz konusudur. Bu iki cümle de yüklemine göre
olumludur. Ama “mi” bu cümleyi olumsuz yapmıştır: “Ben bu sözleri söylemem.”
<<Evde ne odun var ne kömür.
(yok)
cümlesinde “ne… ne…” bağlacı “odun ve kömür” ün olmadığını belirtmektedir. Bu
cümlede “var” yüklemi olumlu olduğu hâlde “ne … ne …” bağlacı cümleyi olumsuz
yapmıştır.
3. Soru Cümlesi
Bir duyguyu, düşünceyi soru yoluyla anlatan veya soru yoluyla bilgi almayı amaçlayan cümlelere soru cümlesi denir.
<<Sınav kaçta başlayacak?
cümlesinde soru anlamı vardır. Bu cümlede “sınavın başlama saati” sorulmuştur.
<<Bu
soruyu kim çözebilir?
cümlesinde soru anlamı vardır. “Kim” sözcüğü ile soruyu çözecek kişi öğrenilmek
istenmiştir.
<<Bu kitabı Ali mi getirdi?
cümlesinde “mi” soru eki ile kitabı getiren kişi sorulmaktadır.
UYARI: Bir cümlenin soru cümlesi olabilmesi için, içinde soru anlamı kazandıran sözcüklerin olması yeterli değildir. Önemli olan, o cümleyi okuduğumuzda cevap verme ihtiyacı hissetmemizdir.
<<Oraya nasıl gideceğimi
bilmiyorum.
Bu cümlede “nasıl” soru zarfı var; ama cümle, soru cümlesi değil.
Çünkü bu yargı sonunda cevap verme ihtiyacı hissetmiyoruz.
4. Ünlem Cümlesi
Bir korkuyu, bir sevinci, bir şaşkınlığı, bir coşkuyu, bir hayranlığı, vb. dile getiren cümlelere ünlem cümlesi denir.
<<“A, sen yine mi geldin?” cümlesinde şaşma,
<<“Aman çukura düşmeyelim!” cümlesinde uyarma,
<<“Yazık, çocuk annesiz kalmış!” cümlesinde acıma,
<<“Vah vah, bu yaşında başına gelene bak çocuğun!” cümlesinde üzülme,
<<“Oğlum, şu kitabı getirsene!” cümlesinde seslenme ile ünlem sağlanmıştır.
Evin önündeki ağacı, o güzel ıhlamuru, kesmek istiyorlar. OLUMLU CÜMLE
Sevdiğimiz bir fincanı, hatıralarla yüklü bir vazoyu ne yapıyoruz? SORU CÜMLESİ
Bütün bunlar olmuyor. OLUMSUZ CÜMLE
Kim bana ayaküstü yemek yemeyi öğütlüyor? SORU CÜMLESİ
Onlar yağmur gibi üzerimize geliyor. OLUMLU CÜMLE
Çocuklarımız bakır mutfak eşyalarını tanımıyor. OLUMSUZ CÜMLE
Of, bu eşyalar artık kullanılmıyor! ÜNLEM CÜMLESİ
Tek başına kaldığımız an ekran başında sürekli zaplıyoruz. OLUMLU CÜMLE
Plastik bidondan plastik bardağa su dolduruyor mu? SORU CÜMLESİ
Biz buraya bir gökdelen dikeceğiz. OLUMLU CÜMLE
Çocuklarımız kalaylı bir maşrapadan kaynak suyu içmedi. OLUMSUZ CÜMLE
Masallara niçin inanmıyoruz? SORU CÜMLESİ
Başını kaldırdığında bir de ne görsün! ÜNLEM CÜMLESİ
Bizler “yeniliğin bitmeyen büyüsü”ne kapılmadık. OLUMSUZ CÜMLE
7.Etkinlik
Bu bölümde yer alan cümleler başlıklara uygun düzenlenecek.
Olumlu Cümle: Televizyon izlemeyi gezmekten çok seviyoruz.
Olumsuz Cümle: Televizyon izlemeyi gezmekten çok sevmiyoruz.
Soru Cümlesi: Neden televizyon izlemeyi gezmekten çok seviyoruz?
Ünlem Cümlesi: Yaşasın! Televizyon izlemeyi çok seviyoruz.
Olumlu Cümle: Evimizde bakır kaplar ve eski halılarımız var.
Olumsuz Cümle: Evimizde bakır kaplar ve eski halılarımız yok.
Soru Cümlesi: Evimizde bakır kaplar ve eski halılarımız var mı?
Ünlem Cümlesi: Eyvah, evimizde bakır kaplar ve eski halılar çalınmış!
8. Etkinlik
Serbest konulu bir metin yazılacak. İmla noktalama yönünden yazılan metinler incelenecek.
Gelecek metne hazırlık sorusu araştırılacak.
3. BÖLÜM
Ölçme-Değerlendirme
Aşağıdaki cümlelerin hangisi, anlam bakımından olumsuzdur?
A) Hastalanınca, dükkânı üç gün kapalı kalmış.
B) Tatile gidince çiçekler susuz kalmış.
C) Günlerce beklemiş, gözleri yolda kalmış.
D) Bugüne kadar ne bütünlemeye kalmış, ne de sınıfta kalmış.
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
Okurken yorum yapabilme, problem çözme, düşündüğünü tasarlama, yazarken imla ve noktalamaya diğer derslerde de dikkat etmeleri sağlanır.
| Türkçe Öğretmeni | 12.02.19 |
| Sefa AVCILAR | Okul Müdürü |
2018-2019 eğitim öğretim yılı 8. Sınıf 6. temanın (Zaman ve Mekan) ilk metni olan “KALBİN SESİ” adlı metnin günlük ders planını buradan indirebilirsiniz.
