|
Kullanılan Eğitim
Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça
* Öğretmen * Öğrenci
|
İmla kılavuzu, sözlük, deyimler ve
atasözleri sözlüğü, EBA, tdk.gov.tr, çizgisiz
kağıt
|
• Derse Geçiş Dikkati çekme sorusu sorulduktan sonra öğrencilerden başlıktan yola çıkarak metnin içeriğini tahmin etmeleri istenecek. Metnin başlığı ve görselleri hakkında öğrenciler görsel okuma etkinliği yapacaklar. Metnin içeriği öğrenciler tarafından tahmin edilecek.(Metinde neler anlatılmış olabilir?) Ders kitabındaki görseller öğrencilere incelettirilecek ve öğrencilerin dikkati parça üzerine çekilecek. Parçanın başlığı hakkında öğrencilere soru sorulacak(Metnin kim tarafından anlatıldığı sorulacak. Kaçıncı ağızdan bir anlatım olduğu öğrencilere kavratılacak. Parça öğrenciler tarafından parçalı okuma yöntemiyle okunacak. Öğrenciler daha sonra bir kez de sessiz okuma yaparak anlaşılmayan, anlamı bilinmeyen kelimelerin altını çizecek. Anlaşılmayan, anlamı bilinmeyen kelimelerin anlamı ilk önce sözcüğün gelişinden çıkarılmaya çalışılacak. Anlamı sözlükten bulunacak, öğrenciler tarafından Türkçe defterinin arkasında yer alan sözlük defterlerine anlamalarıyla beraber yazılıp cümle içinde kullanılacak.
1. Etkinlik Metinde geçen kelime ve kelime guruplarını bulmacadaki uygun bölümlere yerleştirilecek.
1.şeneltmek 2.epey 3.besin 4.a)böğür b)böğür 5.can suyu 6.sündürmek 7.yel
2. Etkinlik Metinden yola çıkarak sorular cevaplanacak. 1. Çınar fidanı büyüdüğünde bulunduğu yerdeki kuruluk ve sıkıcılığı giderecek, yanındaki apartmanları şeneltecek, insanların yorgunluklarını giderecek, gözlerini dinlendirecek, insanlara yeşilini ve gölgesini sunacak, kuşlar dallarına yuva yapacak ve yel estikçe yapraklarıyla türkü söyleyecekti. 2. Sarı saçlı çocuk, bir çocuğun yavru kuşların annelerini sapanla vurup öldürdüğünü görmüş, sonra gelip yavru kuşları yuvayla beraber almış ve onlara uçmayı öğreninceye kadar bakacağını söylemişti. Çınar fidanı sarı saçlı fidanı yüzden sevmişti. 3. Sarı saçlı çocuk çok yerinde bir davranışta bulunarak ne kadar merhametli ve hayvan sever olduğunu göstermiştir. Ayrıca yavruların hayatını da kurtarmıştır. Onun yerinde olsam yavruları alır, sapanla annelerini vuran çocuğa gösterir ve nelere sebep olduğunu görmesini isterdim. 4. Ona bu yaptığının çok yanlış olduğunu, kimseye bir zararı olmayan bir hayvanı eğlence olsun diye öldürmemesi gerektiğini, onlarında bizim gibi birer ailesini olabileceğini, böyle yaparak onları ailesinden ayırdığını söylerdim. 5. Çınar ağacı insanların gövdesine verdiği zararlardan dolayı acı duymuştur. Acısından gözyaşları dökerek ağlamıştır. Can çekişerek ölmüştür. 6. Bahçemizdeki toprağın verimsiz olmasından dolayı yeterince büyüyüp gelişemediklerinden şikayet ederlerdi. Çocukların dallarına asılarak dallarına zarar vermelerini istemezdi. Meyveleri toplanırken zarar görmek istemezdi. Yol boyundaki büyük ağaçlar ise insanlara yeterince gölge ve yeşillik sağladıkları için kendileriyle gurur duyarlardı. 7. İnsanlar bilinçsiz oldukları için bitki ve hayvanlara zarar veriyor olabilir.
3. Etkinlik Hikaye haritası anlatılarak metne göre çözümlenecek
Şahıs Ve Varlık Kadrosu Çınar ağacı, anne kuş ve yavruları, sapanlı çocuk, sarı saçlı çocuk ve babası, eşek ve sahibi, bıçaklı kişi.
Yer Şehirde bir cadde üzeri
Zaman Belirsiz
Olay İnsanların yol üstündeki bir çınar ağacının kendisine ve çevresindeki canlılara zarar vermeleri, anne kuşun ve sonunda çınar ağacının ölümüne sebep olmaları.
4. Etkinlik Bu etkinlikte karşılaştırma yapılarak; elinde sapan olan çocuk ile sarı saçlı çocuk kıyaslanacak.
5.Etkinlik Bu etkinlikte çocukların fikirlerinden hareketle çınar ağacının korunması için neler yapabilecekleri yazılacak.
6.Etkinlik Gerçek ve hayal ürünü ifadeler öğrencilere kavratılarak metindeki bu durumları bulmaları sağlanacak.
Gerçek İfadeler Gerçek hayatta yaşanılan olayları tamamen yazma durumuna denir. Her hangi bir abartı [mecaz anlatım] gibi kelime, cümle yoktur. Okullar tatil olmuştu. Okulun açılacağını duyunca bazıları sevinmiş, bazıları üzülmüştü. Öğretmenleri beden dersinde serbest bırakmıştı.
Hayal Ürünü İfadeler Hayal ürünü ise gerçek olmayan, beynimizde hayal ettiğimiz düşüncelerdir. Hayal ürünleri ile ilgili cümleler kesinlikle ve kesinlikle gerçek değildir. Tavuğun kesildiğini gören horoz öfke ile bakıyordu. Çocuk kapı kolunu kırdığı için kapı kolu ağlıyordu. Eşeğin doğum gününü kutlayınca eşek çok mutlu olmuştu.
Gerçek Olaylar Ak saçlı birinin çınar ağacını dikmesi, sulaması ve devrilmesin diye desteklemesi Çınar ağacının gövdesinin kalınlaşması, dallarının gürleşmesi, kuşların dallarına konması Bir kuşun gelip çınar ağacına yuva yapması, yumurtlayıp civciv çıkarması Kuşun yavrularına yem taşıması Diğer böceklerin ağacın dallarına konması Çocuğun sapanla anne kuşu vurup öldürmesi Sarı saçlı çocuğun anne kuşun yavrularına sahip çıkması İnsanların bıçaklarla ağacın gövdesine isimler yazmaları Bir adamın, eşeğini çınar ağacına bağlaması ve eşeğin ağacı kemirmesi Ağacın dallarının ve yapraklarının kuruması
Hayal Ürünü Olaylar Çınar ağacının sevinçli olması Ağacın yapraklarıyla türkü söylemesi Çınar ağacının gülümsemesi ve kahkaha atması Çınarın sarı saçlı çocuğu sevmesi Çınar ağacının insanlara güzel günler dilemesi Çınar ağacının sevinçlerinin ve acılarının olması Ağacın gözyaşlarıyla ağlaması
7.Etkinlik Sözcükte Anlam konusu kavratılacak ve sonra etkinlik yapılacak.
SÖZCÜKTE ANLAM
1) Gerçek (Sözlük) Anlam
Söylendiği zaman zihnimizde (aklımızda) oluşturduğu ilk anlama, temel anlamına gerçek anlam denir. Günlük hayatta en çok kullanılan anlamıdır. “Soğuk” sözcüğünün aklımıza gelen ilk anlamı; ısısı düşük olan, sıcak olmayandır. Bu sokağın çeşmelerinden soğuk sular akardı. “İnce” sözcüğünün aklımıza gelen ilk anlamı; dar olan, kalınlığı az olandır. Üzerinde ince bir gömlek vardı. “El” sözcüğünün aklımıza gelen ilk anlamı; kolun parmak uçlarına kadar olan, tutmaya ve iş yapmaya yarayan bölümdür. Elindeki kağıtları masanın üzerine bıraktı. Çocuk ağır çantayı kaldıramadı. Evin camlarını kırmışlar. Bahçedeki kuru otları yakmışlar. Top oynarken okulun camını kırmışlar. Bu karanlıkta dolaşmaktansa evde otururum. Terliyken soğuk bir şey içme.
2) Mecaz Anlam
Sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşarak kazanmış olduğu yeni anlama mecaz anlam denir. Söylediklerimizin soğuk karşılanmasına üzüldüm. Yaşlı kadına yer vermen ince bir davranış. Dağın ardından iki el silah sesi geldi. Çocuğu ağır işlerde çalıştırmayın. Beni kırma, birlikte oynayalım. Sınavda yüksek not almazsam yandım. Ne olur beni kırma, tiyatroya birlikte gidelim. Bu karanlık işlerin hesabını sorarlar bir gün Geçmişi karanlık bu adama pek güvenmiyorum.
3) Terim Anlam
Bir bilim veya sanat dalıyla ilgili özel bir kavramı ifade eden sözcüklere terim anlamlı sözcükler denir. Matematik: Üçgen, denklem, kesir… Fen: Hücre, çekirdek, kuvvet… Dil Bilgisi: Yüklem, virgül, sıfat… Coğrafya: Dağ, enlem, ekvator… Edebiyat: Roman, uyak, dize… Müzik: Nota, porte, sol anahtarı… Tiyatro: Perde, sufle, sahne… (Y) “Kimi kez kahkahalar da attığım da oluyordu.” cümlesinde “atmak” kelimesi gerçek anlamda kullanılmıştır. (D) “Bir gün, bir kuş geldi, gagasında taşıdığı kuru otlarla en yüksek dallarımdan birinin arasına yuvasını yaptı.” cümlesinde “kuru” kelimesi gerçek anlamda kullanılmıştır. (D) “Cebinden keskin bir bıçak çıkardı. O iki parmaklık kabuğumu sıyırdı attı. Soluklarım boğuldu. Göğsüm yandı.” cümlesinde “yanmak” kelimesi mecaz anlamda kullanılmıştır. (Y) “Ben bir çınar ağacıydım o yol kıyısında.” cümlesinde “yol” kelimesi mecaz anlamda kullanılmıştır.
8. Etkinlik Çevremizdeki canlılara nasıl davranmamız gerektiği konusunda öğrenciler, güdümlü konuşmaya yönlendirilecek.
9. Etkinlik Hayvan sevgisi aşılamak için kısa bir konuşmadan sonra formu öğrencilere doldurarak farkındalık oluşturulacak.
10. Etkinlik Yürüyen Köşk metni ile Ben bir Çınar Ağacıydım adlı metin sırayla okunarak karşılaştırılacak. “Ben Bir Çınar Ağacıydım” metni: -Kendisi de olayların içinde olan çınar ağacının ağzından anlatılmıştır. -Olağanüstü unsurlar vardır. -Gerçekten olmuş ya da olabilecek bir olay değildir. -Hayal ürünü olaylar vardır. “Yürüyen Köşk” metni: -Olayların içinde olmayan biri tarafından anlatılmıştır. -Olağanüstü unsurlar yoktur. Her şey gerçek hayatta karşılaşabileceğimiz tiptendir. -Gerçekten olmuş bir olaydır. Bu yüzden bir anıdır. -Hayal ürünü olaylar yoktur.
11. Etkinlik Metin özetleme konusu öğrencilere kavratılacak. Örnek özet metninden yola çıkarak metnimizin özeti yazılacak. Başlık yazmayı unutmamaları için yazıya başlamadan uyarıda bulunulacak. 12. Etkinlik Hikayenin bölümleri öğrencilere kavratılarak serim bölümü öğrencilere okutulacak ve ardından düğüm ve çözüm kısımlarını yazmaları istenecek. Hikayede Bölümleri: Hikâyenin planı da diğer yazı türlerinde olduğu gibi üç bölümden oluşur; ancak bu bölümlerin adları farklıdır. Bunlar:
1) Serim: Hikayenin giriş bölümüdür. Bu bölümde olayın geçtiği çevre , kişiler tanıtılarak ana olaya giriş yapılır.
2)Düğüm : Hikayenin bütün yönleriyle anlatıldığı en geniş bölümdür.
3)Çözüm : Hikayenin sonuç bölümü olup merakın bir sonuca bağlanarak giderildiği bölümdür Ancak bütün hikayelerde bu plân uygulanmaz , bazı öykülerde başlangıç ve sonuç bölümü yoktur . –Bir sonraki metnin hazırlık çalışmaları araştırılıp yapılması istenecek. |
