2019-2020 eğitim öğretim yılı 7. Sınıf 6. temada (Okuma Kültürü) yer alan “DİVANU LUGATİ’T-TÜRK’ÜN BULUNUŞ HİKAYESİ” adlı metnin günlük ders planını sayfanın sonunda bulunan linkten indirebilirsiniz.
1. BÖLÜM
Ders : TÜRKÇE
Sınıf : 7
Tema / Metin Adı : OKUMA KÜLTÜRÜ / DÜVANU LUGATİT TÜRK’ÜN BULUNUŞ HİKAYESİ
Konu : Anahtar kelimeler / Hikaye Haritası / Metnin Türü (Hikaye) / Anlatım Bozuklukları (Anlam Bakımından) / Geçiş ve Bağlantı İfadeleri / Öznel- Nesnel Yargı / Güdümlü Konuşma
2. BÖLÜM
KAZANIMLAR
OKUMA
T.7.3.1. Noktalama işaretlerine dikkat ederek sesli ve sessiz okur.
T.7.3.21. Metindeki hikâye unsurlarını belirler. Olay örgüsü, mekân, zaman, şahıs ve varlık kadrosu, anlatıcı üzerinde durulur.
T.7.3.5. Bağlamdan hareketle bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder.
a) Öğrencilerin tahmin ettikleri kelime ve kelime gruplarını öğrenmek için sözlük, atasözleri ve deyimler sözlüğü vb. araçları kullanmaları sağlanır.
T.7.3.19. Metinle ilgili soruları cevaplar. Metin içi ve metin dışı anlam ilişkileri kurulur.
T.7.3.7. Metni oluşturan unsurlar arasındaki geçiş ve bağlantı ifadelerinin anlama olan katkısını değerlendirir. Oysaki, başka bir deyişle, özellikle, ilk olarak ve son olarak ifadeleri üzerinde durulur.
T.7.3.22. Metnin içeriğini yorumlar.
b) Metindeki öznel ve nesnel yaklaşımların tespit edilmesi sağlanır.
T.7.3.23. Metnin içeriğine uygun başlık/başlıklar belirler
KONUŞMA
T.7.2.1. Hazırlıklı konuşma yapar. Öğrencilerin düşüncelerini mantıksal bir bütünlük içinde sunmaları, görsel, işitsel vb. destekleyici materyaller kullanarak sunu hazırlamaları sağlanır.
T.7.2.2. Hazırlıksız konuşma yapar.
YAZMA
T.7.4.4. Yazma stratejilerini uygular. Not alma, özet çıkarma, serbest, kontrollü, kelime ve kavram havuzundan seçerek yazma, bir metinden hareketle yazma ve duyulardan hareketle yazma gibi yöntem ve tekniklerin kullanılması sağlanır.
T.7.4.9. Yazdıklarında yabancı dillerden alınmış, dilimize henüz yerleşmemiş kelimelerin Türkçelerini kullanır.
T.7.4.16. Yazdıklarını düzenler.
a) Anlama dayalı anlatım bozuklukları bakımından yazdıklarını gözden geçirmesi ve düzeltmesi sağlanır
YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
Okuma, bölerek okuma, açıklayarak okuma, inceleme, günlük hayatla ilişkilendirme ve günlük hayattan örnekler verme
ARAÇ-GEREÇLER VE KAYNAKÇA
İmla kılavuzu, sözlük, deyimler ve atasözleri sözlüğü, EBA, İnternet, kütüphane, Çalıkuşu romanı…
ÖĞRETME-ÖĞRENME ETKİNLİKLERİ
Dikkati Çekme
Öğrencilere önce ön bilgilerini harekete geçirmek için sözlük kavramının ne olduğu sorulacak. “Sözlük bizim için önemli midir?” sorusu sorularak öğrenciler düşünmeye yönlendirilecek.
Güdüleme
Öğrencilere işleyeceğimiz bu metinde Türkçe ilk sözlüğün hikayesini işleyeceğimizden bahsedilecek. İlk sözlüğümüz olan Divanu Lugati’t Türk’ ün dilimiz için ne kadar önemli olduğu vurgulanacak. Sayfa 172’nin açılması istenecek.
Gözden Geçirme
Öğrencilere düşünmeleri için “Dil bir toplumun geçmişi ile bugünü arasında bir köprüdür.” Cümlesi verilecek. Fikirleri alınacak.
DERSE GEÇİŞ
- Öğrencilerden metnin görsellerini incelemesi istenecek. Görsel okuma yapılacak.
- Metnin bir kez sessiz okunması sağlanacak. Bu okuma esnasında deyimleri ve bilmedikleri kelimeleri tespit etmeleri istenecek. Daha sonra sesli, bölerek okuma yöntemi uygulanacak. Anahtar kelimeleri bulmaları istenecek.
- Anahtar Kelimeler : sahaf, tesadüf, kitap, cihan, Türkistan, Türk dili
- Anlamını bilmedikleri kelimeler bulunacak. Anlamlarıyla beraber sözlük defterine yazılacak.
1. Etkinlik
Metnin hikaye haritası çıkarılacak.
Anlatıcı: 3. kişi
Zaman: 1914
Yer: Sahaflar çarşısında bir kitapçı dükkanı
Kişiler: Nazif Bey, kadın, Burhan Bey, Emrullah Efendi, ilmiye encümeni, Ali Emiri Efendi, Faik Reşat Bey
Olay Örgüsü: Eski Maliye Bakanlarından Nazif Bey’in kitaplığında bulunan bir kitap Nazif Bey tarafından bir kadına verilir. Kadın bu kitabı satmak için bir sahafa götürür. Sahaf kitabın değerini anlamak için birkaç kişiye gösterir. Gösterdiği kişilere göre kitap değersizdir. Ali
Emîrî Efendi adlı bir kitap dostu sahaftaki bu kitabı bulur ve satın alır. Bu kitap Divanu Lugati’t-Türk’tür.
2. Etkinlik
Metinde geçen bazı cümleler verilmiş. Bu cümlelerden hareketle kelimelerin anlamaları tahmin edilecek ve TDK sözlükten doğrulukları kontrol edilecek.
- Yusuf’u kuyudan çıkaranlar, onu birkaç akçeye sattılar. Fakat sonra Mısır’da ağırlığınca cevahire satıldı.
- Türk dilinde şimdiye kadar bunun gibi bir kitap yazılmamıştır. Bu kitaba hakiki kıymet verilmek lazım gelse cihanın hazineleri kâfi gelmez.
- Ali Emîrî, otuz lirayı hemen verir ama Burhan Bey bir de bahşiş istemektedir.
- Bir rivayete göre dükkânın kapısını kilitleyip anahtarı cebine koyar ve bir tanıdığa rastlamak umuduyla çarşıya çıkar.
- Eve gidip gelecek olsa kitabın bir başkasına satılması ihtimali bulunmaktadır.
- “Bak sana bir kitap veriyorum. İyi sakla… Sıkıştığın zaman sahaflara götür. Altın para ile otuz lira eder, aşağıya verme!” der.
- Bugün tek nüshası İstanbul’daki Millet Kütüphanesinde olan Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün bulunuşu, yayımlanması ve çevirisi, ilgi çekici olaylar dizisidir.
- Eserin bulunuşu tamamen bir rastlantı sonucudur.
cevahir: Elmas, yakut vb. değerli taşlar, mücevher
kafi: Yeterli, yetecek ölçüde olan
bahşiş: Yapılan bir hizmete ödenen ücretten ayrı olarak fazladan verilen para, kahve parası
rivayet: Söylenti, ağızdan ağıza dolaşan, kesinlik kazanmayan haber
ihtimal: Bir şeyin olabilmesi durumu, olabilirlik, olasılık
sahaf: Genellikle kullanılmış ve eski kitap alıp satan kitapçı
nüsha: Birbirinin tıpkısı olan yazılı şeylerin her biri
rastlantı: Bilgiye, isteğe, kurala veya belli bir sebebe dayanmaksızın oluveren karşılaşma, tesadüf
3. Etkinlik
Öğrenciler metinle ilgili soruları cevaplayacaklar.
1. Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün değerini bilmeyen kişiler kimlerdir?
Nazif Bey, kadın, Burhan Bey, Emrullah Efendi, ilmiye encümeni.
2. Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün değerini ve önemini hemen kavrayan Ali Emîrî Efendi kimdir?
Ömrünü ve servetini kitaplara adayan, haftada birkaç kez Sahaflar Çarşısı’na uğrayıp, kitapçıları tek tek dolaşarak yeni bir şey olup olmadığını sormayı alışkanlık edinen bir kişidir.
3. Dîvânu Lugâti’t-Türk neden önemli bir eserdir?
Türk dili ve o zamanki Türk toplumlarının yaşayışı ve kültürü hakkında önemli bilgiler veren ender bir eser olduğu için önemlidir.
4. Bir kitabın değerli ve özel olduğuna kimler karar vermelidir?
Kitap hangi konuda yazılmışsa, o konuda uzman olan kişiler karar vermelidir.
5. Bir kitabın değerini belirleyen tek nüsha olması mıdır, içeriği midir? Tartışınız.
İçeriğidir. Kitabın değeri, içindekilerle ölçülebilir. Kitabın tek nüsha olması, onun değerli bir kitap olduğunu göstermez.
6. Çok değerli olduğuna inandığınız el yazması bir eser bulursanız ne yaparsınız?
…
4. Etkinlik
Etkinlikte önceki hafta işlenen anlam bakımından anlatım bozuklukları ile ilgili cümleler incelenecek
Derginize kılı kırk yaracak şekilde bir göz attım.
Aşağı yukarı tam üç yıldır görüşemiyoruz.
Beyza kesinlikle haftaya gelebilir.
Sanırım o işi mutlaka kabul edecektir.
Eminim bu saatte İzmir’e varmış olmalı.
Okulumuzun takımı şüphesiz bu maça iyi hazırlanmış olmalı.
5. Etkinlik
Sözcüğün yanlış yerde kullanılmasıyla ilgili yapılan anlatım bozuklukları bu etkinlikte yar alan cümlelerde giderilecek.
- Bu çorba fazla dışarıda kaldığı için bozulmuş.
Bu çorba dışarıda fazla kaldığı için bozulmuş.
- Yeni eve girdim ki sen aradın.
Eve yeni girdim ki sen aradın.
- Otuz iki oya karşı yirmi altı oyla sınıf başkanı seçildim.
Yirmi altı oya karşı otuz iki oyla sınıf başkanı seçildim.
- Ağrısız kulak delinir.
Kulak ağrısız delinir.
- Yeni kazağımı giymiştim ki kapının zili çaldı.
Kazağımı yeni giymiştim ki kapının zili çaldı.
6.Etkinlik
Anlam belirsizliği ile ilgili anlatım bozuklukları bu kısımda bulunacak.
- Genç postacıya adresi sordu.
Genç, postacıya adresi sordu.
Neden: Noktalama yanlışlığı
- O dosyaları dikkatle inceledi.
O, dosyaları dikkatle inceledi.
Neden: Noktalama yanlışlığı
- Çizimlerini çok beğendim.
Senin çizimlerini çok beğendim.
Neden: Kişi zamirinin kullanılmaması
- Küçük eve koşa koşa gitti.
Küçük, eve koşa koşa gitti.
Neden: Noktalama yanlışlığı
- İnsan kaynakları servisi iletişim bilgilerini istedi.
İnsan kaynakları servisi onun iletişim bilgilerini istedi.
Neden: Kişi zamirinin kullanılmaması
- Buralara geldiğine hâlâ inanamıyorum.
Senin buralara geldiğine hâlâ inanamıyorum.
Neden: Kişi zamirinin kullanılmaması
7. Etkinlik
Daha önceki haftalarda kavratılan geçiş ve bağlantı ifadeleri ile ilgili bu etkinlik yapılacak. Bilgiler tazelenecek.
Bazıları vardır; gözlerini konuşana diker, sessizce otururlar. “İşte, iyi bir dinleyici!” dersiniz oysaki gözleri konuşanda değildir. İyi bir dinleyici gözleriyle değil sorularla dinler; başka bir deyişle konuşulan konu üzerinde kafasında uyanan sorulara cevap arar. Dinlediklerini bu sorularla değerlendirir.
Yetkililer güneş çarpması konusunda halkı uyardılar. Özellikle yaşlıların ve çocukların öğle saatlerinde güneşe çıkmamasını söylediler.
Hedef net bir şekilde belirlendikten sonra ona ulaşmak için ilk olarak yapılması gereken şey plan
yapmaktır.
Bir de bu konuda son olarak şunu belirtmek isterim ki kütüphanecilik önemli bir disiplin gerektirmektedir.
a)Altı çizili sözcükler geçiş ve bağlantı ifadeleridir. Metinde bir düşünce ile bu düşünceden doğan başka bir düşünce arasında bağlantı kurarlar. Düşünceyi olumlu ya da olumsuz olarak yönlendirirler.
b kısmında öğrenciler cümle yazacaklar.
8. Etkinlik
Öznel nesnel yargılı cümleler belirlenecek.
(Ö) Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün bulunuşu, yayımlanması ve çevirisi, ilgi çekici olaylar dizisidir.
(N) Paraya ihtiyacı olan kadın, kitabı Sahaflar Çarşısı’ndaki kitapçı Burhan Bey’e götürür ve otuz liraya satmak istediğini söyler.
(N) Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün tek nüshası İstanbul’daki Millet Kütüphanesindedir.
(Ö) Bu kitap değil, Türkistan ülkesidir… Türkistan değil bütün cihandır.
(Ö) Otuz değil, otuz bin lira bile değerdir bu kitaba.
9. Etkinlik
Bu kısımda öğrenciler paragrafı yorumlayacaklar.
10. Etkinlik
Etkinlikte yer alan sözlerden yola çıkarak öğrenciler konuşma hazırlayacaklar.
11. Etkinlik
Etkinlikte yer alan yönerge doğrultusunda etkinlik yapılacak.
TDK DRONE’A (DIRONA) ANKETLE KARŞILIK ARIYOR
Gelişen donanım ve yazılımların yanı sıra mekanik ilerlemeler sonucunda hayatımızın birçok alanına sirayet eden “drone” kelimesine
karşılık için TDK bir anket düzenledi. İşte halka yöneltilen anket sorusu ve seçenekleri;
İnsansız hava aracı çeşitlerinden olup keşif, gözetleme, sağlık, ilaçlama, spor, seyahat, reklam gibi farklı alanlarda kullanılan “drone” cihazı için halkımız tarafından önerilen aşağıdaki karşılıklardan hangisini daha uygun buluyorsunuz?
a- arıgözü
b- uçangöz
c- uçan kamera
d- uçarçeker
e- uçurgör
Sorular öğrencilerce cevaplanacak.
Gelecek metne hazırlık yönergeleri araştırılacak.
3. BÖLÜM
Ölçme-Değerlendirme
Aşağıdaki cümlelerdeki anlatım bozukluklarını bulunuz.
Bu binalar birbirine yaklaşık yapılmış.
İhtiyar kapıcıyla ayaküstü konuştu.
Sebepsiz sorularıma cevap vermiyor.
Lütfen bize merhamet edin, acıyın.
Mutlaka bu sınavdan yüksek not alabilirim.
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
Okurken yorum yapabilme, problem çözme, düşündüğünü tasarlama, yazarken imla ve noktalamaya diğer derslerde de dikkat etmeleri sağlanır.
Sefa AVCILAR
Türkçe Öğretmeni
09.03.20
Okul Müdürü
2019-2020 eğitim öğretim yılı 7. Sınıf 6. temada (Okuma Kültürü) yer alan “DİVANU LUGATİ’T-TÜRK’ÜN BULUNUŞ HİKAYESİ” adlı metnin günlük ders planını buradan indirebilirsiniz.
